Abdunebij: E ēfarė thua ti pėr hadithin se Ditėn e Kiametit njerėzit kėrkojnė nga Ademi alejhi selam ndėrmjetėsim tek Allahu i Lartėsuar, pastaj nga Nuhu alejhi selam, pastaj nga Ibrahimi alejhi selam, pastaj nga Musai alejhi selam e pastaj Isai alejhi selam e tė gjithė nuk pranojnė. Derisa tė pėrfundojnė tek Muhamedi salallahu alejhi ue selem. E kjo do tė thotė se kėrkimi i ndihmės nė vėshtirėsi nga njerėzit nuk ėshtė kufėr!

Abdullahu: Ky ėshtė moskuptimi i yt nė kėtė mesele (ēėshtje), ngase kėrkimi i ndihmės nga ndonjė krijesė pėr atė qė ka mundėsi nuk ėshtė e ndaluar. Sikurse thotė Allahu i Lartėsuar nė Kuran: “Dhe ai hyri nė qytet nė njė kohė tė pahetuar prej banorėve tė tij dhe nė tė i gjeti dy veta qė po pėrlaheshin, njėri prej ithtarėve tė tij e tjetri prej armiqve tė tij, e ai i anės sė tij i kėrkoi ndihmė kundėr armikut dhe Musai alejhi selem e goditi dhe ai vdiq. Ai (Musai alejhi selm) tha: "Kjo ėshtė prej veprave tė djallit, e s'ka dyshim se ai ėshtė armik i hapėt qė shpie nė humbje." (El-Kasas: 15)

Po ashtu sikurse kėrkon ndihmė nga shokėt e tu pėr atė qė kanė mundėsi si luftė apo diēka tjetėr. E ajo qė ėshtė e ndaluar: kėrkimi i ndihmės te varret nga tė vdekurit, e qė hyn nė ibadet e qė nuk bėn tė kėrkohet prej tjetėrkujt vetėm se nga Allahu i Lartėsuar e qė nuk ka mundėsi pėr tė askush tjetėr pos Allahut tė Lartėsuar. E njerėzit kėrkojnė ndihmė nga Pejgamberėt nė Ditėn e Kiametit e kanė pėr qėllim qė ata tė bėjnė dua Allahut qė tė gjykojė mes tyre, me qėllim qė tė pushojnė nga ato vuajtje tė Ditės sė Kiametit e qė banoret e xhenetit tė hyjnė nė xhenet. E kjo ėshtė e lejuar nė kėtė botė e po ashtu edhe nė botėn tjetėr, pėr shembull qė tė shkosh te njė njeri i gjallė e t’i thuash lutju Allahut tė Lartėsuar pėr mua, siē kanė shkuar sahabėt te Muhamedi salallahu alejhi ue selem e kanė kėrkuar qė tė bėjė dua pėr ta, por assesi nuk e kanė bėrė njė gjė tė tillė pas vdekjes sė tij, nuk i janė lutur kurrė te varri i tij. E po ashtu selefi (tė parėt e mirė tė kėtij umeti) kanė kundėrshtuar nėse dikush ka shkuar te varri i Pejgamberit me qėllim qė t’i bėjė dua Allahut.

Abdunebij: E ēfarė thua ti pėr rrėfimin e Pejgamberit tė Allahut, Ibrahimit alejhi selam, kur e hodhėn nė zjarr. Atij i erdhi Xhibrili alejhi selam dhe kur Ibrahimi alejhi selam ishte nė qiell duke rėnė nė zjarr, Xhibrili i tha: “O Ibrahim, a dėshiron tė tė ndihmoj? Ibrahimi alejhi selam u pėrgjigj: “Nėse prej teje, jo. Por nga Allahu po.” Nėse kėrkimi i ndihmės nga Xhibrili alejhi selam do tė ishte shirk nė kėtė rast, atėherė Xhibrili alejhi selam nuk do t’i paraqitej Ibrahimit alejhi selam qė ta ndihmonte.

Abdullahu: Kjo ėshtė njė dyshim sikurse lloji i dyshimeve tė mėhershme. Ky transmetim nuk ėshtė i vėrtetė, por edhe duke pasur parasysh ata qė flasin pėr vėrtetėsinė e tij, prapėseprapė Xhibrili alejhi selam iu paraqit qė ta ndihmonte pėr atė qė ka mundėsi, siē thotė Allahu i Lartėsuar pėr tė nė Kuran: “Ai, fuqiforti, (Xhibrili).” (ENexhm: 5)

E sikur ta urdhėronte Allahu i Lartėsuar atė qė ta merrte zjarrin qė kishin ndezur pėr Ibrahimin dhe kodrat afėr me gjithė ata njerėz qė ishin afėr tij dhe t’i hidhte nė lindje apo nė perėndim, Xhibrili do tė kishte mundėsi. E kjo ėshtė si rasti i njė tė pasuri qė sheh njė nevojtar dhe i propozon qė ta ndihmojė t’i japė disa tė holla hua. Kurse ai e kundėrshton me bindje se Allahu i Gjithėmėshirshėm do ta ndihmojė e do ta furnizojė, qė mos t’i krenohet pastaj me kėtė tė mirė qė i ka bėrė. E kjo pra nė realitet s’ėshtė asgjė, por ajo qė ėshtė shumė mė e madhe ėshtė istigathe bi gajr Ilah (kėrkimi i ndihmės nga dikush tjetėr pėr largimin e diēka tė keqe, qė nuk ka mundėsi askush tjetėr pėr tė pos Allahut tė Lartėsuar), qė bėhet nė ditėt e sotme shumė.
Dije, o vėlla i nderuar, se shirku i tė parėve, te tė cilėt u dėrgua Muhamedi salaallahu alejhi ue selem, ishte mė i vogėl se shirku i kohės sė sotme pėr kėto tri pika:

Njė: Mushrikėt e parė i bėnin shirk Allahut (shoqėrim nė adhurim) vetėm kur ishin nė rehati, por kur ishin nė vėshtirėsi i drejtoheshin Allahut me sinqeritet, siē thotė Allahu nė Kuran: “Idhujtarėt e dinė pėr Allahun pse) Kur hipin ata nė anije (u kėputet lidhja me tokėn dhe frikėsohen) i luten sinqerisht Allahut, e kur i shpėton ata (dhe dalin) nė tokė, qe, po ata tė njėjtit i lusin idhujt!” (Ankebut: 65)
E po ashtu: “E kur i mbulon ata ndonjė valė si reja, i drejtohen Allahut sinqerisht me besim vetėm ndaj Tij, e kur i shpėton ata e dalin nė tokė, ka disa prej tyre qė i mbesin besnikė besimit tė drejtė, e faktet Tona nuk i refuzon kush pos tė pabesit dhe pėrbuzėsit.” (Lukman: 32)
E mushrikėt kundėr tė cilėve luftoi Muhamedi salallahu alejhi ue selem i luteshin Allahut dhe dikujt tjetėr kur ishin nė rehati, kurse nė vėshtirėsi nuk i luteshin dikujt tjetėr pėrveē Allahut tė Lartėsuar. Ata i harronin tė adhuruarit e tjerė pėrveē Allahut, kurse mushrikėt e kohės sonė u luten tė tjerėve pėrveē Allahut nė rehati e nė vėshtirėsi. Por kush do ta kuptojė kėtė ēėshtje ashtu siē duhet tė kuptohet?

Dy: Tė parėt iu lutnin Allahut tė Lartėsuar e pėrveē Allahut i Lartėsuar iu lutnin edhe dikujt tjetėr si njerėzve te devotshėm e te afruar tek Allahu . Ata iu lutnin si: Pejgamberėve, apo njerėzve tė devotshėm apo melaikeve, apo statujave prej gurit, apo drurit. E ata atė adhurim ia bėnin atyre qė i bėnin adhurim Allahut tė Lartėsuar e jo qė e kundėrshtojnė Allahun. Kurse sot shumė njerėz lusin sė bashku me Allahun edhe shumė njerėz mė tė prishur dhe mendojnė se ata janė njerėzit mė tė mirė. E adhurimi i atyre qė nuk e kundėrshtojnė Allahun e Lartėsuar si drunjtė e gurėt ėshtė mė i vogėl sesa ata tė cilėt dėshmojnė pėr njerėzit mė tė prishur se ata janė ndėrmjetėsues tek Allahu dhe i adhurojnė ata.

Tre: Tė gjithė ata tė cilėt kanė bėrė shirk nė kohėn e Muhamedit salallahu alejhi ue selem kanė bėrė shirk nė teuhid eluluhije (teuhidin e ibadetit tė Allahut), kurse shumica e atyre qė bėjnė shirk sot bėjnė shirk nė teuhid errububije (teuhidin e njohjes sė Krijuesit). Njerėzit sot besojnė se natyra ėshtė ajo qė bėn veprime si tė dojė nė gjithėsi, si jeta, vdekja etj. Po e pėrfundoj fjalimin tim me pėrmendjen e kėsaj ēėshtjeje mė tė madhe, e cila ka mundėsi qė tė kuptohet me atė qė cekėm mė herėt. Nuk ka kundėrthėnie se teuhidi ėshtė ajo qė patjetėr duhet tė plotėsojė kėto kushte: bindje me zemėr, shqipėrim me gjuhė si dhe punė me gjymtyrė. E nėse ndonjė nga kėto kushte mungon, atėherė njeriu nuk mund tė jetė musliman. E nėse e njeh teuhidin e nuk punon me tė, atėherė ėshtė qafir, kundėrshtues si firauni e shejtani. Kėtu gabojnė shumė njerėzit, tė cilėt thonė se kjo ėshtė e vėrtetė, por nuk kemi mundėsi qė ta veprojmė, se nuk lejohet nė vendin tonė e nuk bėn pa iu pėrshtatur atyre e t’iu shkojmė pėr shtat qė tė ruhemi prej sherrit tė tyre. Tė gjorėt nuk e dinė se shumica e kokave mė tė shquara tė kufrit e dinė tė vėrtetėn e nuk e lėnė pėr diēka tjetėr vetėm se pėr disa arsye, edhe pse tė papranueshme, siē thotė Allahu i Lartėsuar nė Kuran: “Ata i shkėmbyen ajetet e Allahut pėr njė vlerė tė paktė dhe penguan nga rruga e Tij. Ata keq vepruan.” (Teube: 9)

E nėse punon me teuhid publikisht dhe nuk e kupton si dhe nuk e beson me zemrėn e tij, ky njeri atėherė ėshtė munafik (hipokrit). Munafikėt janė edhe mė tė kėqij se qafirėt, tė cilėt e shprehin kufirin e tyre haptazi, siē thotė Allahu nė Kuran: “S'ka dyshim, mynafikėt do tė jenė nė shtresėn mė tė ulėt (nė fund) tė zjarrit dhe pėr ta nuk do tė gjesh mbrojtės.” (Ennisa: 145)

Edhe kjo ēėshtje me rėndėsi tė bėn tė kuptosh. Ka njerėz qė e dinė tė vėrtetėn, por nuk punojnė ashtu siē e dinė nga frika qė mos tė humbin pasurinė, sikurse Karuni i popullit tė Musait apo pozita e tij si Hamani, apo mbretėria si Firauni. Patjetėr duhet t’i kuptosh kėto dy ajete nga libri i Allahut tė Lartėsuar.

Ajeti i parė: “Mos kėrkoni fare ndjesė, ju pasi (shpallėt se) besuat, keni mohuar.” (Teube: 66)

E kur ta dish se disa qė ishin me Pejgamberin salallahu alejhi ue selem kanė bėrė kufėr pėr shkak tė pak fjalėve qė kishin thėnė, atėherė e kupton se ai qė flet me kufėr apo punon me tė nga frika e pasurisė apo pozita, apo lėshon pe pėr hatėr tė dikujt, ky ėshtė kufėr mė i madh sesa dikush qė flet me shaka fjalė qė janė kufėr. Pėr shkak se kur dikush bėn shaka tė shumta, ndonjėherė nuk ka qėllim nė zemėr atė qė thotė me gjuhė, por ka pėr qėllim pėr t’i argėtuar shokėt e tij. Kurse ai i cili flet kufėr apo punon me qėllim qė tė arrijė diēka nga tė tjerėt, i ka besuar shejtanit nė premtimin e tij, siē thotė Allahu nė Kuran: “Djalli ju frikėson nga varfėria dhe ju urdhėron pėr tė kėqija.” (El-Bekare: 268) I ėshtė frikėsuar shejtanit pėr shkak tė kėrcėnimit tė tij, siē thotė Allahu i Lartėsuar: “Po atė (propagandė) e bėri vetėm shejtani qė dėshironte me miqtė e vet (idhujtarėt), t'ju fiksojė.” (Ali Imran: 175) E nuk i ka besuar Allahut nė premtimin e Tij nė pjesėn e dytė tė ajetit 268 nė suren El Bekare: “Allahu ju garanton falje (mėkatesh) e begati.” (El Bekare: 268) ai nuk i ėshtė frikėsuar Allahut dhe dėnimit tė Tij. “Po ju mos u frikėsoni prej tyre, frikėsomėni Mua, nėse jeni besimtarė.” (Ali Imran: 175) A e meriton qė tė jetė prej tė dashurve tė Allahut apo prej tė dashurve tė shejtanit?

Ajeti i dytė: Fjala e Allahut: “Ai qė pas besimit tė tij e mohon Allahun, me pėrjashtim tė atij qė dhunohet (pėr tė mohuar), e zemra e tij ėshtė e bindur plotėsisht me besim, por fjala ėshtė pėr atė qė ia hap gjoksin mosbesimit, ata i ka kapur hidhėrimi nga Allahu dhe ata kanė njė dėnim tė madh.” (Nahl: 106)
E nuk i arsyetoi Allahu kėta, me pėrjashtim tė atyre qė janė detyruar me dhunė, por duke pasur zemrėn plot iman, kurse tė tjerėt kanė bėrė kufėr pas besimit tė tyre sido qė tė kenė bėrė, qoftė nga frika apo me shpresė pėr ndonjė pasuri apo duke toleruar pėr hir tė dikujt apo kanė vepruar nė formė talljeje apo pėr qėllime tė tjera. Kėtu pėrjashtohet ai qė ėshtė detyruar me dhunė, ngase ajeti na jep tė kuptojmė se njeriu nuk ka mundėsi tė detyrohet pėr zemėr, por vetėm pėr vepra, si fjalė, punė, kurse bindja e zemrės nuk ka mundėsi tė detyrohet nga askush. E fjala e Allahut tė Lartėsuar: “Kėtė (dėnim tė madh) ngase ata mė tepėr e deshėn jetėn e kėsaj bote sesa jetėn e botės tjetėr e Allahu nuk udhėzon njerėzit jobesimtarė.” (Enahl: 107)

Nga ky ajet kuptuam se dėnimi nuk ishte pėr besim nė zemra apo pėr mosdije, pėr urrejtje tė fesė apo dashuri tė kufirit, por pėr qėllim se kishte lakmi pėr tė mirat e kėsaj bote dhe e tejkaloi dashurinė ndaj fesė. Allahu e di mė sė miri.

E pas gjithė kėsaj, a nuk tė erdhi koha, Allahu tė udhėzoftė, qė tė pendohesh te Zoti i yt e tė kthehesh tek Ai e tė lėsh atė nė tė cilėn je tani, pasi ėshtė shumė me rrezik, siē e dėgjove.

Abdunebij: Kėrkoj falje tek Allahu dhe pendohem tek Ai dhe dėshmoj “La ilahe il Allah ve ene Muhamed Resul Allah (Dėshmoj se nuk ka Zot tjetėr pėrveē Allahut dhe dėshmoj se Muhamedi ėshtė rob dhe i Dėrguar i Tij.) Tani distancohem nga tė gjithė ata qė kam adhuruar mė herėt pėrveē Allahut. E unė tani lus Allahun e Madhėruar qė tė mė fal pėr atė qė kam bėrė nga mosdija e tė mė mėshirojė e e tė mė pėrforcojė nė teuhid (njėshmėri), monoteizėm tė vėrtetė derisa tė vdes. Gjithashtu e lus Allahun qė ty o vėlla Abdullah tė tė shpėrblejė pėr kėto kėshilla tė mira, ngase feja ėshtė kėshillė. Me lejen e Allahut te Lartėsuar pate mundėsi qė tė mė largosh nga besimi im i devijuar, pasi nėse do ta takoja Allahun e Lartėsuar me tė, nuk do tė shpėtoja. Tė falėnderoj qė ma tėrhoqe vėrejtjen pėr gabimin tim, qė e kisha emrin Abdunebij. Po tė tregoj se qė tani e ndėrroj dhe bėj Abdurrahman. Tė falėnderoj pėr largimin e shirkut prej meje.

 

Pėrktheu: Hevzi Kadriu
7.6.2009