|
Islami ėshtė fe me sistem gjithėpėrfshirės pėr tė
gjitha ēėshtjet jetėsore. Ai rregullon raportet e
njeriut me Krijuesin e Vet dhe shpjegon pozitėn e
krijesės ndaj Krijuesit si dhe adhurimet pėrmes tė
cilave njeriu i afrohet Allahut tė Lartėsuar. Siē
i rregullon raportet e njeriut me vėllanė e tij
njeri, qė ta bėjė
atė
tė lumtur nė kėtė
botė
dhe nė botėn tjetėr,
ashtu i shpjegon Islami edhe raportet e njeriut me
tė gjitha krijesat.
Kėshtu qė nė Kuran dhe nė Sunetin e tė Dėrguarit
tė Allahut, lavdėrimi dhe paqja e Allahut qoftė
mbi tė, kemi tematika tė shumta qė trajtojnė tė
gjitha ēėshtjet e jetės dhe ndėr to mund tė
pėrmendim besimet, adhurimet, moralin,
transaksionet, edukatėn, ēėshtjet familjare,
ēėshtjet ekonomike, politike si dhe raportet
shtetėrore mes kombeve e popujve si dhe shumė
ēėshtje tė tjera pėr tė cilat njeriu ka nevojė nė
ēdo kohė dhe ēdo vend.
Allahu i Madhėrishėm thotė: Ne edhe ty
(Muhamed) ta zbritėm librin (Kuranin) e
vėrtetė, qė ėshtė vėrtetues i librave tė mėparshėm
dhe garantues i tyre. Gjyko pra mes tyre me atė qė
Allahu e zbriti e mos pėlqe epshet e tyre e tė
largohesh nga e vėrteta qė tė erdhi. Pėr secilin
prej jush Ne caktuam ligj e program (tė
posaēėm nė ēėshtje tė veprimit). (Maide,
48)
Islami, pra, ėshtė ligj i pėrsosur pėr jetėn,
gjithėpėrfshirės pėr individė dhe pėr shoqėri, pėr
kėtė botė dhe pėr botėn tjetėr. Ky ėshtė koncepti
i Islamit mbi fenė dhe rolin e saj nė jetėn e
njeriut.
Ndėrsa feja nė besimet e tjera pėrkufizohet vetėm
nė shpjegimin e raportit Krijues-krijesė. Ajo
pėrkufizohet vetėm nė adhurime qė kryhen vetėm nė
faltore pėr shkak tė ndodhive nė Mesjetė, ku paria
fetare (klerikė, priftėrinj) kishin pushtetin dhe
duke shfrytėzuar postet dhe pozitat e tyre fetare
ua merrnin pasurinė njerėzve pa tė drejtė dhe
bėnin qejfe tė kėsaj bote. Islami e ndaloi kėtė
mes muslimanėve. Nė Islam nuk ekziston njė
kategori njerėzish e ashtuquajtur pari fetare, tė
cilėt veēohen pėr tė kuptuarit e fesė dhe sillen
me njerėzit ashtu siē duan ata. Nė Islam ka
dijetarė tė fesė, detyra e tė cilėve ėshtė tu
mėsojnė njerėzve dispozitat e fesė sė tyre tė
nxjerra nga burimet themelore e tė qėndrueshme tė
Islamit; Kuranit, librit tė Allahut, dhe Sunetit
tė tė Dėrguarit tė Tij.
Qėndrimi islam ndaj atyre qė e quajnė veten pari
fetare te fetė e tjera
Kurani i ka paralajmėruar ata qė e shfrytėzojnė
pozitėn e tyre fetare duke u thėnė: O ju qė
besuat, vėrtet njė shumicė e parisė fetare e
jehudive dhe e tė krishterėve, nė mėnyrė tė
paligjshme e hanė pasurinė e njerėzve dhe pengojnė
tė tjerėt nga rruga e Allahut. Ata tė cilėt e
ruajnė arin e argjendin e nuk e japin pėr rrugėn e
Allahut, lajmėroi pėr njė dėnim tė dhembshėm. Atė
ditė kur ajo (pasuri e deponuar) fėrgohet nė
prushin e xhehenemit, e me tė (ashtu zharavė)
lyhen ballėt, anėt dhe shpinat e tyre (do t'u
thuhet): "Kjo ėshtė ajo qė e depozituat pėr
veten tuaj, pra shijoni atė qė e depozitonit!"
(Teube, 34-35)
Grup autorėsh
Pėrktheu: Almedin Ejupi
14.12.2007
|