A keni menduar ndonjėherė rreth faktit se ju nuk ekzistonit para se tė ngjizeshit, se mė pas lindėt nė kėtė botė dhe se keni ardhur nė ekzistencė duke mos qenė mė parė asgjė?

A keni menduar ndonjėherė se si lulet, qė ju shihni nė dhomėn tuaj tė ndenjjes, ēelin ēdo ditė nga dheu i errėt dhe kanė aromė tė kėndshme e ngjyra tė shumėllojshme?

A keni menduar ndonjėherė se si mushkonjat, qė fluturojnė rreth jush, i lėvizin krahėt e tyre aq shpejt, saqė nuk jemi nė gjendje as edhe t'i shohim?

A keni menduar ndonjėherė se lėkura e frutave tė tilla si bananet, shalqinjtė, pjeprat apo portokallet shėrben si njė "ambalazh" i cilėsisė tė lartė dhe se si frutat mbėshtillen prej saj, nė mėnyrė tė tillė, qė tė ruajnė shijen dhe aromėn?

A keni menduar ndonjėherė se, ndėrkohė qė jeni duke fjetur, njė tėrmet i papritur mund ta shembė shtėpinė, zyrėn apo qytetin tuaj dhe se, nė pak sekonda, ju mund tė humbisni gjithēka qė zotėroni?

A keni menduar ndonjėherė se sa shpejt kalon jeta juaj dhe se ju do tė plakeni, do tė dobėsoheni e, dalėngadalė, do tė humbni bukurinė, shėndetin dhe fuqinė tuaj?

A keni menduar ndonjėherė se njė ditė ju do tė gjeni para vetes engjėjt e vdekjes, tė caktuar nga Allahu, dhe atėherė ju do t'i lini lamtumirėn kėsaj bote?

A keni menduar ndonjėherė se pėrse njerėzit janė kaq tė lidhur pas njė bote, tė cilėn do ta lenė shumė shpejt, ndėrkohė qė ajo, pėr tė cilėn duhet tė pėrpiqen mė sė shumti, ėshtė jeta e pėrjetshme, pas vdekjes?

Njeriu ėshtė njė qenie, tė cilėn Allahu e ka pajisur me aftėsinė e tė menduarit, por shumica e njerėzve nuk e pėrdorin siē duhet kėtė aftėsi shumė tė rėndėsishme. Madje disa njerėz pothuajse nuk mendojnė kurrė. Ēdo njeri zotėron aftėsinė pėr tė menduar, megjithėse jo tė gjithė janė tė vetėdijshėm pėr kėtė. Kur njeriu fillon tė pėrdorė aftėsinė e tė menduarit, tė vėrtetat qė ai nuk mund t'i kuptonte deri nė atė ēast, fillojnė tė zbulohen para tij.

Sa mė thellė mendohet, aq mė shumė pėrmirėsohet aftėsia e njeriut pėr tė menduar dhe kjo ėshtė e mundur pėr kėdo. Njeriu duhet vetėm tė kuptojė, se ai duhet tė mendojė dhe tė pėrpiqet shumė pėr kėtė.

Qėllimi i kėtyre mesazheve ėshtė tė ftojė njerėzit tė "mendojnė siē duhet" dhe tė tregojė rrugėt e "tė menduarit tė drejtė". Ai qė nuk mendon, do tė mbetet tėrėsisht larg nga e vėrteta, do ta kthejė jetėn e tij nė vetėmashtrim dhe do ta fusė nė rrugė tė gabuar. Si rrjedhim, ai nuk do ta kuptojė qėllimin e krijimit tė botės dhe arsyen e ekzistencės nė tė.

S'ka dyshim se Allahu ka krijuar gjithēka me njė qėllim tė caktuar. Ky fakt ėshtė shpallur nė Kuran:

"Ne nuk i krijuam qiejt e tokėn dhe ēdo gjė ndėrmjet tyre pa asnjė qėllim. Ne i krijuam me njė qėllim tė caktuar, mirėpo shumica e tyre nuk e dinė." (Sutetu Duhan, 38-39)

"A mos vallė menduat se Ne ju krijuam kot dhe se nuk do tė ktheheni te Ne?" ( Suretu Mu'minun, 115)

Prandaj, ēdo njeri duhet tė mendojė pėr qėllimin e krijimit, sė pari, sepse ka lidhje me vetė atė dhe sė dyti, sepse ka lidhje me ēdo gjė qė ai sheh nė gjithėsi dhe ēdo ngjarje qė ai pėrjeton gjatė gjithė jetės sė tij.

Ai qė nuk mendon, do t'i kuptojė tė vėrtetat vetėm pasi t'i vijė vdekja, kur tė japė llogari para Allahut, por atėherė do tė jetė shumė vonė. Allahu thotė nė Kuran se Ditėn e Gjykimit, ēdo njeri do tė mendojė dhe do tė shohė tė vėrtetėn.

Ndėrkohė, Allahu na e ka dhėnė mundėsinė nė kėtė botė, pėr tė menduar dhe pėr tė nxjerrė pėrfundime nga mendimet tona, me qėllim qė tė njohim tė vėrtetėn, e cila do tė na sjellė pėrfitim tė madh nė jetėn e pėrjetshme.

Pėr kėtė arsye, Allahu u ka bėrė thirrje tė gjithė njerėzve, me anė tė profetėve dhe librave tė Tij, pėr tė menduar rreth krijimit tė tyre dhe tė gjithėsisė, duke na thėnė:

"Pėrse nuk mendojnė ata rreth krijimit tė tyre? Allahu nuk i krijoi qiejt, tokėn dhe ēdo gjė qė gjendet ndėrmjet tyre pėrveēse pėr njė qėllim tė caktuar dhe pėr njė kohė tė kufizuar, por shumė njerėz nuk besojnė nė takimin me Zotin e tyre (nė momentin e ringjalljes)". (Suretu Rrum, 8)

 Pėrmblodhi: Erion Sula