Shtazėt qė jetojnė nė tokė

-Janė ato shtazė qė jetojnė vetėm nė tokė, nė tė hynė edhe shpezėt.

Kėto lloje tė shtazėve janė tė lejuara, pėrveē atyre qė janė ndaluar nė librin e Allahut dhe hadithe.

Pra tė ndaluara janė ato shtazė qė:

1.      Janė tė ndyta

2.      Tė dėmshme pėr trupin tonė.   

a) Shembuj tė ushqimeve tė ndaluara (ndyta) tė pėrmendura nė Kuran:

1.      Coftira; ėshtė ajo shtazė qė ngordh vetvetiu apo nė ndonjė formė tjetėr (pra qė nuk ėshtė prerė sipas normave tė sheriatit).

2.      Gjaku qė rrjedh.

3.      E furmja, ajo shtazė qė mbytet duke iu zėnė fryma qoftė me litar apo diēka tjetėr.

4.      E mbytura.

5.      E rrėzuara, ajo shtazė qė ngordh duke rėnė nga lartė.

6.      E shpuara.

7.      Ajo shtazė qė e shqyejnė egėrsirat, pėrveē nėse arrijmė ta therim para se tė ngordhė.

8.      Ajo shtazė qė theret pėr idhuj.

9.      Mbytja e shtazės me plumb apo diēka tjetėr duke pasur mundėsi ta therim sipas sheriatit.

10. Mishi i derrit.

Allahu i Lartėsuar thotė: "Juve u ėshtė ndaluar (t`i hani) ngordhėsira, gjaku, mishi i derrit, ajo qė theret jo nė emėr tė Allahut, e furmja, e mbytura, e rrėzuara, e shpuara (nga briri i tjetrės), ajo qė e ka ngrėnė egėrsira, pėrveē asaj qė arrini tė therni (para se te ngordhė), ajo qė ėshtė therur pėr idhuj." Maide, 3.

Nėse nuk e pėrmend emrin e Allahut gjatė therjes ajo konsiderohet ngordhėsirė.

a)      Shembuj tė ushqimeve tė dėmshme tė ndaluara

1-     Ushqimet e helmuara si: gjarpėrinjtė e ndryshėm, hardhucat, akrepat.

2-     Nė kėtė lloj hyjnė edhe bimėt e helmuara si: llojet e kėrpudhave dhe luleve tė ndryshme.

3-     Helmet artificiale si ato kimike, biologjike etj.

4-     Ushqimet dehėse alkoolike.

5-      Narkotiket me tė gjitha llojet.

6-     Duhani me tė gjitha llojet.

Argument pėr kėtė kemi ajetin: "ā€¦Dhe mos mbytni veten tuajā€¦" Nisa, 29

 I Dėrguari (salallahu alejhi ue selem) thotė: " Kush kėrcen nga kodra dhe e mbytė vetveten, ai do tė jetė nė zjarrin e xhehenemit duke rėnė nga lartė pėrgjithmonė. Kush merr helm dhe e mbytė veten, ai do tė jetė nė xhehenem pėrgjithmonė me helm ne dorė (duke e bėrė tė njėjtėn punė)." (Buhariu dhe Muslimi)

-Sa i pėrket duhanit duhet tė cekim se ėshtė haram, kurse shkaku se disa nga dijetarėt e hershėm nuk i kanė thėnė haram ėshtė se kur njerėzit kanė filluar pėrdorimin e tij nuk janė ditur dėmet e tij, prandaj disa nga dijetarėt  e vjetėr nuk i kanė thėnė haram, mirėpo tani tė gjithė janė tė pajtimit se ėshtė shumė i dėmshėm  dhe shkakton sėmundje tė shumta tė rrezikshme dhe citatet e mėsipėrme janė argument pėr ndalimin e tij .

El xhelaleh

Xhelaleh ėshtė ajo shtazė qė ėshtė e pastėr nė esencė si pula apo lopa, mirėpo pasi qė  ėshtė ushqyer me ushqime tė ndyra ėshtė haram tė ushqehemi me tė. Kėtu merret parasysh nėse shumica e ushqimit tė tij ėshtė ndyrėsirė, nėse ėshtė mė pak atėherė nuk merret parasysh.

Argumenti pėr kėtė ėshtė hadithi i Ibėn Omerit: "Ka ndaluar i Resulullahu (salallahu alejhi ue selem) ngrėnien e xhelales dhe qumėshtin e tij." Ahmedi dhe Ebu Daudi.

Kur lejohet ngrėnia e xhelales?

Pasi qė tė mbyllet dhe tė hajė nga ushqimet e pastra, nėse ėshtė nga shtazėt e vogla si pula 3 ditė, nėse ėshtė nga tė mėdhatė 40 ditė.

 Shtazėt qė janė dhėmbėshqyes dhe shpezėt qė kanė kthetra shqyese

Ato shtazė dhėmbėshqyes janė tė ndaluara tė ushqyerit me tė si: luani, tigri, ujku, dhelpra, majmuni, etj.

Argument pėr kėtė ėshtė hadithi qė e transmeton Buhariu dhe Muslimi: "Ka ndaluar i Dėrguari (salallahu alejhi ue selem) ngrėnien e ēdo shtaze qė ėshtė dhėmbėshqyes." Nė kėtė lloj hyn edhe qeni.

Gjithashtu edhe ato shpezė qė kanė kthetra  me anė tė tė cilave e shqyejnė gjahun e tyre ėshtė e ndaluar tė ushqyerit me tė si: shqiponja, huti, korbi etj.

Argument pėr kėtė ėshtė thėnia e Ibėn Abasit: "Ka ndaluar i Dėrguari (salallahu alejhi ue selem) nga tė ushqyerit me shtazė dhėmbėshqyes dhe shpezė qė kanė kthetra shqyese." (Muslimi dhe Ebu Daudi)

Pėrgatiti: Alaudin Abazi

24.08.2006