Therja
e kurbanit pėr tė vdekur
Kurbani
ėshtė term qė pėrdoret pėr njė adhurim tė caktuar.
Gjithashtu, njihet edhe me emėrtimin "ud`hije". Me kėtė
term nėnkuptohet riti i cili aplikohet gjatė Kurban
Bajramit, duke bėrė therjen e kafshės (dele, lopė apo
deve). Koha e therjes fillon pas faljes sė namazit tė
Bajramit, deri nė perėndim tė diellit tė ditės sė
katėrt.
Nėse therja bėhet jashtė kėsaj kohe, atėherė ai nuk
llogaritet kurban. Muhamedi (bekimi dhe paqja qofshin
mbi tė!) thotė: "Kush ther
(kafshėn) para namazit (tė Bajramit), atėherė ai ka bėrė
tjerrjen pėr veten e tij, kurse kush e therė pas
namazit, ai e ka realizuar sakrifikimin (pėr Allahun)
dhe e ka qėlluar rrugėn (e saktė) tė myslimanėve."
"
من ضحى قبل الصلاة فإنما ذبح لنفسه، ومن ذبح بعد الصلاة
فقد تم نسكه
وأصاب سنة المسلمين
.
Gjithashtu, nė ditėn e Bajramit ka thėnė:
"Kush e ka therur (kafshėn) para namazit
(tė Bajramit) le ta pėrsėrisė atė."
Nga ajo
qė u tha, kuptuam se kurbani ėshtė njė adhurim, tė cilin
e kryen myslimani, i cili ka mundėsi gjatė festės sė
Bajramit. Nuk ėshtė e kėrkuar qė ēdo person ta bėjė atė,
por mjafton qė njė familje tė therė njė kurban.
Por, a
ėshtė ky adhurim pėr tė vdekurit apo pėr tė gjallėt?
Kurbani
ėshtė adhurim pėr tė gjallėt, pasi nuk ėshtė transmetuar
nga Resulullahu (salallahua alejhi ue selem) e as nga
sahabėt se bėnin kurban pėr tė vdekur nė veēanti. Me
fjalė tė tjera, themi se nė Islam nuk njihet se ekziston
"kurban pėr tė vdekur", si adhurim apo rit i
veēantė qė preferohet ose obligohet tė kryhet nė ndonjė
kohė tė caktuar.
Muhamedit
(bekimi dhe paqja qofshin mbi tė!) i vdiqėn fėmijėt,
vajza dhe djem, pastaj i vdiq gruaja, Hatixhja, dhe tė
afėrm tė tjerė, por nuk i theri asnjėrit kurban.
Xhaxhait tė tij Hamzės nuk i theri, gjithashtu. Po tė
ishte ky veprim i ligjėsuar, do ta sqaronte atė nė
praktikė apo edhe duke inkurajuar me gojė, ashtu siē
bėri pėr tė tjerat.
Kurse, hadithi i imam Ahmedit ku tregohet se Muhamedi
(bekimi dhe paqja qofshin mbi tė!) kur bėnte kurban, i
blinte dy dele dhe pas namazit tė Bajramit i therte ato,
ku nė tė parėn thoshte: "O Zot im, ky (kurban ) ėshtė
pėr (muslimanėt) e umetit tim qė janė deklaruar pėr Ty
me teuhid dhe janė deklaruar se kanė besuar nė mua si
pėrcjellės (tė shpalljes)." Kurse nė tė dytėn
thoshte: "Ky (kurban) ėshtė pėr
Muhamedin dhe familjen e tij."
Thėnia e
tij nė delen e dytė:
"هذا عن محمد و آل محمد"
"Ky (kurban) ėshtė pėr Muhamedin dhe familjen e tij (ehli
bejtin)"
Nė ehli
bejtin e Muhamedit (salallahu alejhi ve selem) hynin
edhe gratė e tij qė ishin tė vdekura dhe tė gjalla.
Gjithashtu, edhe nė delen e parė, kur thoshte se ėshtė
pėr muslimanėt e umetit tė tij, nė kėtė hyjnė tė gjallėt
dhe tė vdekurit, bile hyjmė edhe ne qė kemi ardhur mė
pas dhe ata qė do tė vijnė mė vonė.
Por, tė
argumentuarit me kėtė hadith, pėr ta trajtuar kurbanin
si adhurim i cili kryhet i veēantė pėr tė vdekur, nuk
ėshtė me vend. Pasi nė hadith shumė qartė vėrehet se
esenca e kurbanit qė e bėri ai, ishte pėr vete dhe
familjen e tij, kurse tė vdekurit janė futur nė kėtė
domethėnie nė formė pėrfshirėse.
Prandaj
themi se praktika e therjes sė kurbanit, duke menduar se
ėshtė njė adhurim i veēantė, ėshtė e pavend, posaēėrisht
tė bėhet therja nė natėn e Bajramit, duke menduar se kjo
ėshtė koha kur duhet tė kryhet ky rit.
Mė lartė u sqarua se afati i prerjes sė kurbanit ėshtė
prej pas faljes sė namazit tė Bajramit, deri nė ditėn e
katėrt.
Mirėpo,
nėse muslimani nuk e bėn kurbanin pėr tė vdekur, duke
menduar se ėshtė rit i veēantė pėr tė vdekur, por ai e
bėn kėtė si sadaka pėr tė vdekur, me fjalė tė tjera, ai
e ther kurbanin dhe e shpėrndan tė varfėrve mishin, me
qėllim qė ky shpėrblim t`i arrijė tė vdekurit, atėherė
kjo lejohet, pasi therja e kurbanit dhe shpėrndarja e
tij tė varfėrve mund tė futet nė kategorinė e sadakasė
dhe sadakaja pėr tė vdekurin ėshtė e lejuar. Kėtė formė
tė prerjes sė Kurbanit pėr tė vdekur (pra duke e
llogaritur atė si lloj i sadakasė) e kanė lejuar njė
numėr i konsiderueshėm i dijetarėve.
Nė kėtė
ēėshtje duhet tė theksohen disa pika me qėllim qė kjo
vepėr tė mos ndeshet me ndonjė ndalesė evidente:
1. Duhet
ta ketė parasysh se ai e bėn therjen nė emėr tė Allahut,
pasi therja (kurbani) ėshtė adhurim, sikurse namazi,
agjėrimi, etj., dhe ajo vepėr bėhet vetėm pėr Allahun.
Nėse bėhet pėr hir tė dikujt tjetėr, atėherė ajo vepėr
ėshtė shirk. Prandaj duhet tė jemi shumė tė kujdesshėm
nė kėtė. Allahu i Lartėsuar thotė: Andaj,
ti falu dhe pre kurban pėr hir tė Zotit tėnd.
Me fjalė
tė tjera, duhet tė dallojmė atė se muslimani e bėn
kurbanin vetėm pėr hir tė Allahut, kurse shpėrblimin e
fituar nga ky adhurim ia dhuron tė vdekurit.
Nėse
qėllimi i tij nga prerja ėshtė diēka tjetėr si
kėrkim shėrimi apo ndihme nga tė vdekurit, madhėrimi i
tyre apo edhe adhurimi, sikurse qė e bėjnė disa, atėherė
kjo ėshtė rreptėsisht e ndaluar.
Ėshtė e
njohur se ka nga njerėzit, pėr fat tė keq edhe nga
muslimanėt e padijshėm, qė therin kurban pėr varre,
evlia (njerėz tė arritur), magjistarė, shejtanė, pastaj
edhe ndonjė hoxhe tė ditur qė ka vdekur (dhe mendojnė se
do tu ndihmojė atyre), etj. Kjo e tėra ėshtė e ndaluar
dhe konsiderohet shirk i madh, Allahu i Lartėsuar thotė:
قل
ان صلاتي ونسكي ومحياي ومماتي لله رب العالمين.
لا شريك له وبذلك امرت وانا اول المسلمين"
Thuaj!
Namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime,
janė thjesht vetėm pėr Allahun, Zotin e botėve. Ai
nuk ka shok nė kėtė...
2.
Personi qė e bėn therjen duhet tė bėjė nijet se
shpėrblimin e kurbanit ia dedikon tė vdekurit; babait,
nėnės, apo dikujt tjetėr.
3. Nuk i
lejohet tė pėrzgjedhė ndonjė kohė tė caktuar, duke
pretenduar apo besuar se ajo ėshtė kohė nė tė cilėn
duhet tė prehet kurbani pėr tė vdekur, ashtu siē
mendojnė disa, si nata e Bajramit. Pasi kjo kohė (nata e
Bajramit) nuk ėshtė koha e prerjes dhe pėr tė vėrtetuar
se kjo kohė ėshtė e legjitimuar pėr therjen e kurbanit
na duhet argument.
4. Nėse
muslimani dėshiron tė therė ndonjė kafshė jashtė kohės
nė tė cilėn theret Kurbani
dhe tua shpėrndajė sadaka tė varfėrve, atėherė kjo
lejohet, por nuk llogaritet kurban dhe nuk lejohet tė
quhet ashtu,
por ajo ėshtė sadaka e pėrgjithshme.
5. Ėshtė
e preferuar qė ky ushqim t`u shpėrndahet tė varfėrve,
nevojtarėve dhe atyre familjeve qė hanė rrallė mish nė
shtėpitė e tyre.
Kjo
ishte, sa i pėrket therjes sė Kurbanit pėr tė vdekur,
edhe pse vlen tė pėrmendet se disa dijetarė janė mė
rigoroz nė kėtė dhe e quajnė kėtė risi (bidat), duke e
pasur parasysh perceptimin e shtrembėruar qė mbretėron
te muslimanėt. Por e qėlluar ėshtė qė tė mos jemi tė
ashpėr nė kėtė, pasi ajo vepėr mund tė radhitet nė
kategorinė e sadakave tė pėrgjithshme. Allahu e di mė sė
miri.