|
Domethėnie gojore (foljore): Er
Rahman (I Gjithėmėshirshėm) tregon pėr mėshirėn.
Domethėnie gojore logjike: Er Rahman tregon pėr
qenien dhe mėshirėn. Domethėnie logjike: Mėshira
tregon pėr jetėn, pėr diturinė dhe fuqinė pėr
sjelljen e mėshirės.
Sqarim i kėsaj qė thamė: Ēdo emėr i Allahut tė Lartėsuar tregon pėr
Qenien e Allahut tė Lartėsuar, pėr cilėsinė qė
pėrfshin, pėr gjėra tė domosdoshme dhe gjurmėt e
kėsaj ose me fjalė tė tjera pėrmes ngjashmėrisė (pėrputhshmėrisė,
pajtueshmėrisė); pėrputhja e shprehjes sė emrit me
domethėnien e cilėsisė. Pėrmes pėrmbajtjes (pėrfshirjes):
pėrputhja e shprehjes me domethėnien e saj. Pėrmes
obligueshmėrisė (domosdoshmėrisė) do tė thotė se
obligohet vėrtetimi i domethėnies qė rezulton nga
ato domosdoshmėri.
Shembull i kėsaj qė thamė: El Halik (Krijuesi), tregon pėr Qenien e
Allahut tė Lartėsuar dhe pėr cilėsinė e krijimit
pėrmes pėrputhshmėrisė (pajtueshmėrisė). Tregon
pėr vetė qenien dhe vetė cilėsinė e krijimit
pėrmes pėrmbajtjes (pėrfshirjes) dhe tregon pėr dy
cilėsi: cilėsinė e diturisė dhe tė fuqisė pėrmes
detyrimit (obligueshmėrisė).
Dobia e parė:
Emrat e bukur nė Kuran dhe Sunet vijnė
1. tė ndarė (tek)
2. tė shoqėruar (ēift).
a) jo tė ngjashėm (kanė dallim mes tyre)
El Gafur (Falėsi), Er Rahim (Mėshirėploti), Es
Semiu (Dėgjuesi), El Besir (Gjithėshikuesi).
b) pėrballė njėri-tjetrit, si: El Mukadim (Nismėtari),
El Muehhir (Paslėnėsi), El Kabid (Shtrėnguesi),
El Basit (Dhėnėsi).
Shkaqet e ardhjes sė emrave tė Allahut tė
shoqėruar (ēift)
1. Shfaqja e pėrsosmėrisė. Falja (e Allahut) ėshtė
cilėsi e pėrsosur, mėshira ėshtė njė cilėsi tjetėr
e pėrsosur. Shoqėrimi (bashkimi) i faljes dhe i
mėshirės sė Tij konsiderohet pėrsosmėri e tretė.
Ndaj, Allahu i Lartėsuar meriton tė lavdėrohet e
tė falėnderohet pėr faljen e Tij, tė lavdėrohet
pėr mėshirėn e Tij dhe pėr bashkimin e tė dyjave.
2. Mundėsia e shprehjes qė mund tė rezultojė
imagjinatė, ndaj dhėnia e pakufizuar konsiderohet
mangėsi, nėse nuk ėshtė kjo pėr ndonjė urtėsi tė
barabartė me shtrėngimin.
Vlerėsimi mendor qė mund tė rezultojė nė mangėsi,
si: El Ganij El Kerim (I Pasuri Bujari), kėshtu qė
pasuria mund tė jetė me koprraci dhe bujaria me
varfėri. Ndaj, pėr tė larguar kėtė imagjinatė dhe
kėtė dyshim mendor, bėhet shoqėrimi (bashkimi) i
dy shprehjeve El Ganij El Kerim (I Pasuri, Bujari).
Arsyeja e shoqėrimit (bashkimit) mes emrave tė
Allahut tė Lartėsuar pėrmes shprehjes dhe
domethėnies dhe ajetet qė kanė tė bėjnė me kėtė
kontekst
Si fjala e Allahut tė Lartėsuar: E kush falėnderon, ai
falėnderon pėr tė mirėn e vet, e kush pėrbuz, Zoti
im (s'ka nevojė), ėshtė i panevojė e bujar!"
(Neml, 40)
Ėshtė sjellė emri El Ganij (I Pasuri) pėr tė sqaruar pasurinė e Tij
(dhe Ai ėshtė i panevojė) pėr atė qė e pėrbuz dhe
mohon. Ndėrsa emri El Kerim (Bujari) pėr tė
sqaruar bujarinė e Tij pėr atė qė e falėnderon.
Ėshtė e ditur se ēdo i pasur nuk do tė thotė se
ėshtė edhe bujar ose edhe ēdo bujar ėshtė i pasur.
Ngase ti nuk do tė pėrfitosh nga i pasuri nėse
ėshtė koprrac dhe as nga bujari nėse ėshtė i
varfėr. Allahu i Lartėsuar ėshtė i Vetmi i Cili
posedon pasurinė dhe bujarinė e pėrsosur dhe
pikėrisht kjo e nxit robin qė ti mbėshtetet vetėm
Atij e askujt tjetėr dhe vetėm tek Ai tė shpresojė.
Gjithashtu, pėrfundimi i fjalės sė Allahut tė
Lartėsuar: Allahu i mban qiejt dhe tokėn qė tė
mos zhduken, e nėse zhduken, s'ka askush pos Tij
qė mund t'i mbajė; Ai ėshtė qė nuk ngutet, ėshtė
qė fal. (Fatir, 41)
Me dy emra tė Tij: El Halim El Gafur (I Buti, Falėsi), edhe pse do
tė pėrshtatej pėrmendja e fuqisė, por ka pėrmendur
butėsinė dhe faljen, ngase vetė mbajtja (e qiejve
dhe tokės) pėrmban kuptimin e fuqisė. Ndaj,
pėrmendja e butėsisė dhe e faljes ėshtė bėrė pėr
tė sqaruar madhėshtinė e butėsisė sė Allahut ndaj
krijesave tė Veta, durimin e Tij ndaj tyre me
gjithė mėkatet dhe mangėsitė e tyre nė tė drejtat
e Tij.
Arsye e shoqėrimit (bashkimit) mes El Halim El Gafur (I Buti,
Falėsi) qėndron nė atė se njerėzit janė dy llojesh:
mėkatarė qė vazhdojnė me mėkatin e tyre, ndaj
ėshtė pėrmendur butėsia, dhe mėkatarė qė mbajnė
shpresat tek Allahu i Lartėsuar, ndaj ėshtė
pėrmendur falja e Tij. Allahu e di mė sė miri!
Pėrshtatshmėria (pėrputhja) mes emrave nuk
rezulton se ata janė tė njėjtė me ato emėrtime
Ne e dimė se Allahu i Lartėsuar na ka lajmėruar pėr atė se ēfarė ka
nė xhenet, qumėsht, mjaltė, verė
tė gjitha kėto
janė tė vėrteta. Edhe pse kėto tė vėrteta
pėrputhen (janė tė njėjta nė emėrtim) me emrat dhe
tė vėrtetat e pranishme nė kėtė botė, nuk janė tė
njėjta nė esencė. Madje, mes tyre dhe mes asaj qė
ėshtė nė kėtė botė ka dallime tė cilat i di vetėm
Allahu i Lartėsuar.
Nė krijim qėndron dallim mė i madh, kėshtu qė ka dallim mes
krijesės dhe krijesės tjetėr. Ndaj, nuk ėshtė e
domosdoshme qė meqė janė identike nė emėrtim, tė
jenė identike edhe nė realitet. Allahu ka emėrtuar
Veten me Es Semiu El Besir (Dėgjuesi,
Gjithėshikuesi), gjithashtu na ka lajmėruar se
edhe njeriun e ka bėrė dėgjues dhe shikues.
Gjithashtu e ka emėrtuar Veten me Er Reuf Er Rahim
(I Dhembshuri, Mėshirėploti) dhe na ka lajmėruar
pėr tė Dėrguarin e Vet se ėshtė i dhembshur dhe i
mėshirshėm ndaj besimtarėve.
Husejn Serraxh
4.1.2008
|
