Pyetja:

Kur ėshtė e lejuar tė kėrkohet divorci nga gruaja?

Pėr dallim nga disa fe dhe ideologji tė tjera, qė nėse njė burrė dhe grua martohen nuk lejojnė ndarjen e tyre deri nė vdekje, Islami e lejon shkurorėzimin, por e konsideron atė akt tė fundit pėr zgjidhjen e mospajtimeve qė krijohen ndėrmjet burrit dhe gruas, derisa format e tjera dėshmohen si tė paafta nė zgjedhjen e tyre.

Mirėpo divorcin nuk e konsideron si natyrshmėri dhe qė ajo tė bėhet gjė e zakonshme te muslimanėt, por pėr tė duhet tė ekzistojnė shkaqe tė arsyeshme, pėrndryshe, nėse ajo bėhet pa arsye, atėherė ajo mund tė na dėrgojė nė padrejtėsi dhe nė atė qė ti bėjmė keq tė tjerėve.

Ajo qė ėshtė mėse e qartė nė dispozitat e Islamit se e drejta pėr shkurorzim ėshtė nė dorė tė burrit, por kjo nuk do tė thotė se ai ka tė drejtė tė bėj ēfarė tė dojė dhe tė shkurorėzoj si tė dojė, por janė disa rregulla strikte nė kėtė cėshtje, rregulla tė cilat janė tė caktuara nga Allahu i Lartėsuar nė Kuran, pėr tė kuptuar kėtė mė afėr shih ajetet qė flasin rreth shkurorzimit, ajetet ne suren Bekare prej 227 deri 242.

Ajo qė ėshtė e nevojshme tė pėrmedet kėtu ėshtė se kur nė kėto ajete sqarohen detajisht dispozitat qė kanė tė bėjnė me divorcin, nė fundin e ajeteve disa herė vjen pėrkujtimi apo tė themi mė mire tėrhekja e vėrejtjes muslimanėve qė tė mos i konsiderojnė kėto dispozita si tė thjeshta dhe t`i shpėrfillin ato. Sa pėr ilustrimi do tė marrim fundin e ajetit 229 dhe 231  ku Allahu i Lartėsuar thotė: “…Kėto janė dispozita tė Allahut, pra mos i kundėrshtoni, sepse kush i tejkalon dispozitat e Allahut, pikėrisht tė tillėt janė zullumqarėt. (Bekare,229) Pastaj thotė: “...Dispozitat e Allahut mos i merrni pėr shaka. Pėrkujtoni tė mirat e Allahut, ndaj jush edhe atė qė ju shpalli Kuranin dhe dispozitat e sheriatit me tė cilat ju udhėzon, dhe keni frikė Alllahun e dijeni se Allahu ėshtė i Gjithėdijshėm pėr ēdo send.” (Bekare, 231)

Disa nga fukahat (juristėt islamė) e cekin se divorci nė esencė ėshtė e ndaluar, kurse disa tė tjerė thonė se ėshtė shumė e urreyer, pasi ajo ėshtė nėnvlerėsim i begatisė sė martesės prandaj nuk lejohet qė ajo tė prishet pa arsye. Allahu i Lartėsuar thotė: “Dhe nga faktet (e madhėrisė) e Tij ėshtė qė pėr tė mirėn tuaj, Ai krijoi nga vetė lloji juaj palėn (gratė), ashtu qė tė gjeni prehje tek ato dhe nė mes jush krijoi dashuri dhe mėshirė. Nė kėtė ka argumente pėr njerėzit qė mendojnė.” (Rum, 21)

Mė lartė kemi pėrmendur se divorci ėshtė nė duart e burrit, mirėpo siē theksuam ai duhet t’i pėrmbahet principeve juridike tė caktuara nė kėtė.

Por, kjo nuk do tė thotė se gruaja nuk ka tė drejten e shkurorėzimit, ajo e merr kėtė tė drejtė nė dy raste:

1. Nėse burri eventualisht ia jep tė drejtėn e vetėpėrcaktimit, do tė thotė nėse burri ia lė gruas tė drejten tė vendosė pėr shkurorėzim.

2. Qė gruaja tė kėrkojė ndarje edhe nėse burri nuk dėshiron ta shkurorėzojė atė, mirėpo ajo kėtė rast duhet ta paraqesė, duke i sqaruar arsyet, nė gjykatė (nėse ajo ėshtė funksionale), apo te ndonjė hoxhė autoritativ i cili i njeh mirė kėto dispozita dhe do ta bėj ndarjen me tė drejtė, mirėpo nė kėtė rast gruaja detyrohet qė t`ia kthejė burrit mehrin (dhuratėn) qė e ka pranuar nga ai gjatė martesės.

Kėrkimit tė kėsaj ndarjeje nga ana e gruas duhet t`i paraprijnė disa shkaqe, qė janė hollėsisht tė sqaruara nė librat e fikhut (jurispodencės islame).  Prej tyre mund tė veēojmė:

Ndarja pėr shkak tė grindjes dhe konfliktit nė mes ēiftit bashkėshortor pėr arsye tė qėndrueshme, si mosrealizimi i pėrkujdesjes sė burrit ndaj gruas, i ekzistimit tė ndonjė tė mete nga ana e burrit, si impotenca, mangėsive trupore, ndonjė sėmundje qė pamundėson bashkėjetesėn, etj.

Kėto ishin disa nga shembujt e mundshėm pėr tė kėrkuar gruaja shkurorėzim, kurse argument pėr kėtė kemi rastin e sahabiut tė quajtur Thabit bin Kajs i cili ishte i martuar me njė grua, por ky nė fizionomi ishte i shkurtėr dhe i zi. Me njė rast gruaja e tij vjen te Profeti (salallahu alejhi ue selem) dhe i thotė: “O i Dėrguar i Allahut, Thabit bin Kajsin nuk e qortoj (nuk kam vėrejtje) nė moral dhe fe, por e urrej kthimin nė kufėr pas besimit, (do tė thotė se bashkjetesa me tė mė bėnė tė tejkaloj kufinjtė e Islamit). Atėherė Resulullahu (salallahu alejhi ue selem) i thotė: “A do t`ia kthesh kopshtin e tij (qė i`a kishte dhuruar Thabit si mehėr gjatė martesės)? Ajo thotė: “Po”. Resulullahu (salallahu alejhi ve selem) i thotė Thabitit: “Pranoje kopshtin dhe ndaje atė nga ti pėrgjithmonė.” (Transmeton Buhariu)