Pyetja:
Es-selamu
aljekum ue rahmetullah ue berekatuhu!
Vėllezėr besimtarė, unė kam njė pyetje.
Sipas Kuranit, na mėsohet se mashkulli dhe femra e parė
ishin Ademi a.s. dhe Hava. Ky ēift lindi dy djem (Habilin
dhe Kabilin), qė kryen vėllavrasje dhe mbeti vetėm
Kabili.
Pyetja ėshtė: Si erdhi njeriu deri mė sot nė bazė tė
ideologjisė fetare? Si u shumua? A jemi ne pjellė e
incestit?
Edhe pse lexoj shumė literaturė fetare, nuk kam mundur
tė gjej pėrgjigje pėr kėtė kurrė.
Pėrgjigjja:
Falėnderimet i takojnė Allahut, paqja
dhe bekimet e Tij qofshin mbi tė Dėrguarin e Tij
Muhamed, mbi familjen e tij,
mbi
shokėt
e tij
dhe mbi
tė gjithė ata qė ndjekin rrugėn e tij
deri nė Ditėn e Gjykimit.
Ėshtė e vėrtetė se nė mėsimet islame vėrtetohet ajo qė
keni pėrmendur ju nė lidhje me mėnyrėn e krijimit dhe
shumimit tė njerėzimit, gjithashtu kjo shpjegohet njėsoj
edhe nė mėsimet e krishtera dhe hebraike.
Ndėrsa pėr ta kuptuar drejt pėrgjigjen ndaj preokupimit
tuaj, fillimisht ju themi se prej fillimit tė krijimit
tė njerėzimit deri mė tani kemi me qindra mijėra vite tė
kaluara dhe gjatė kėtyre kohėve kemi ndryshime nė ligjet
dhe dispozitat tė cilat Allahu i ka zbritur njerėzimit.
Pėr kėtė, Allahu i Lartmadhėruar, kohė pas kohe ka
zbritur libra, ka dėrguar Pejgamberė, qė tu zbriten
atyre ligje e dispozita me tė cilat do tė punojnė
njerėzit e njė kohe tė caktuar, qė mė pastaj tė anulohen
ato ligje me shpallje tė re. Kjo vazhdoi kėshtu me tė
gjithė tė Dėrguarit derisa erdhi Muhamedi, lavdėrimi dhe
paqja qofshin mbi tė, si i Dėrguar i cili solli
shpalljen e fundit, me ligjet e tė cilit u obliguan tė
punojnė tėrė njerėzimi deri nė Ditėn e Gjykimit.
Pėr ta kuptuar mė qartė kėtė, do tė marrim shembullin se
si nė jurisprudencėn e Isait alejhi selam dita e shtunė
ishte e shenjtė dhe ishte e ndaluar qė njerėzit tė
punonin nė kėtė ditė. Me ardhjen e Muhamedit salallahu
alejhi ve selem u anulua kjo ndalesė. Allahu i Lartėsuar
i mallkoi ata hebrenj qė thyen shenjtėrinė e tė shtunės
dhe punuan. Ai nė Kuran thotė: O ju, tė cilėve ju
ėshtė dhėnė Libri! Besoni atė qė kemi zbritur si
vėrtetues tė asaj qė keni nė duar para se tjua fshijmė
fytyrat e tjua kthejmė prapa ose tju mallkojmė ashtu
siē i mallkuam shkelėsit e tė shtunės. (Nisa 47).
Ndėrsa nė jurisprudencėn islame nuk ėshtė e ndaluar qė
tė punohet tė shtunave dhe kjo ndalesė kishte tė bėnte
mė ligjet tė cilat Allahu i Lartmadhėruar ua zbriti
hebrenjve para ardhjes sė Muhamedit, lavdėrimi dhe paqja
qofshin mbi tė. Me fjalė tė tjera, kjo ndalesė ėshtė
anuluar me zbritjen e Kuranit. Shembuj tė kėtij lloji
kemi shumė, por pėr shkak tė kohės nuk do tė pėrmendim
tė tjera.
Gjithashtu edhe ndalesa e martesės sė tė afėrmve nė
fillim nuk ishte e pranishme pėr shkak se po tė ndalohej
qė atėherė, do tė pamundėsohej shumimi dhe zhvillimi i
llojit njerėzor. Madje vėrtetohet se Havaja, gruaja e
Ademit alejhi selam ishte krijuar nga vetė Ademi, njeriu
i parė dhe nga ata dy filloi shumimi i njerėzimit.
Allahu i Madhėruar thotė: O njerėz! Frikėsojuni
Zotit tuaj, i Cili ju krijoi prej njė njeriu, ndėrsa
prej atij krijoi bashkėshorten e tij, kurse prej kėtyre
tė dyve krijoi shumė meshkuj e femra. (Nisa, 1)
Pra, ishte domosdoshmėri qė tė jetė e lejuar kjo formė e
martesės mes fėmijėve tė Ademit aljehi selam atėherė, qė
tė mund tė vazhdonte shumimi i njerėzimit. Por edhe kjo
martesė nė atė kohė kishte rregulla. Vėrtetohet nė disa
transmetime se fėmijėt qė i lindnin Ademit ishin binjakė,
njė mashkull dhe njė femėr. Nė ligjet e atėhershme tė
zbritura nga Allahu, ishte e paraparė qė binjakėt tė mos
martohen mes tyre, por mashkulli tė martohet me femėr
tjetėr e cila ka lindur mė herėt apo me vonė dhe qė nuk
ėshtė binjak me tė. Prandaj edhe kėtu ndodh konflikti
mes Kabilit dhe Habilit. Me Habilin lindi Demimja, kurse
me Kabilin lindi Vedia dhe sipas sheriatit (ligjit) tė
atėhershėm, Habili duhej tė martohej me vajzėn qė kishte
lindur sė bashku me Kabilin, por Kabili kundėrshtoi,
sepse vajza qė kishte lindur me tė ishte mė e bukur dhe
thoshte se ai kishte pėrparėsi qė tė martohej me tė pasi
ishte edhe mė i madh. Ky mospajtim ishte shkaku i
armiqėsisė sė dy vėllezėrve dhe pėr kėtė Kabili vendosi
ta vriste vėllanė e tij Habilin. Allahu e di mė sė miri!
Alaudin
Abazi
24.5.2009
|