Shpesh jemi mėsuar qė tė dėgjojmė nė media tė ndryshme sė Islami nė Shqipėri erdhi dhe u pėrhap me anė tė shpatės. Ata janė dashakeqės ndaj Islamit, ndaj qytetėrimit, jetės dhe progresit. Ata spekulojnė dhe flasin pa baza historike sepse nuk hedhin shikimin prapa nė histori.

Qė nga shekulli XI, hasim lidhje tregtare-detare tė rregullta ndėrmjet Mesdheut, Evropės dhe Lindje sė Afėrme. Lidhje tė ngushta me vendet arabe kishin edhe qytetet pranė Adriatikut. Kėto lidhej datojnė qė nga lashtėsia liro-romake dhe pėr tė vazhduar mė tej me periudhėn osmane. Kėto lidhje kanė lėnė gjurmė tė mėdha edhe nė trevat ballkanike. Kėtė e argumentojnė edhe monedhat e gjetura nė zonėn e MOSTARIT nė (744-750). Kėto monedha kanė tė shėnuar emrin e Zotit (Allahut) nė qendėr dhe Suren Ihlas anash.

Ėshtė vėrtetuar shkencėrisht se disa vende si: Durrėsi, Vlora, Himara, i hasim qė nė antikitet si qendra tregtare. Kėtė e  dėshmon edhe historiani i njohur i shekullit 12-tė, Idrizi, i cili rrugėn detare e shėnon pranė detit Adriatik shqiptar deri nė bregdetin grek.1 Kėtu nuk mund tė lihet pa pėrmendur se ka edhe shume teologė muslimanė qė kanė depėrtuar nė Ballkan duke pėrfshirė kėtu edhe Shqipėrinė, Shkodrėn. Dhe kjo ka ndodhur shumė mė herėt sesa tė vinin osmanėt “me shpatė nė dorė” duke pushtuar trojet e Kosovės, Shqipėrisė dhe tė Bosnjės.2

Me ardhjen e Perandorisė Osmane me tė vėrtetė ka pasur periudha ku ajo ka qenė e ashpėr me shqiptarėt, pikėrisht nė reformat e Tanzimatit. Popullsia u ngrit nė revoltė pas njė dekreti tė nxjerrė nga sulltan Abdyl Mexhiti mė 3 nėntor 1839, qė thoshte se shtetasit duhej tė shėrbenin nė ushtri larg vendit tė tyre…”  Por, Perandoria Osmane nė tė shumtėn e rasteve ka qenė mbrojtėse e tė drejtave njerėzore, fetare, kulturore dhe territoriale tė kombit shqiptar. “Po tė shikojmė kohėn kur osmanlinjtė pushtuan Jerusalemin dhe morėn nėn kontroll zonėn, ka fakte se aty gjendeshin mė shumė tė krishterė sesa muslimanė. Kjo ndodhte sepse Islami nuk ishte fe e dhunės, por e paqes.”3

Nga ana tjetėr, kur osmanėt u larguan nga Ballkani, inkuizicioni pati jehonė tė madhe edhe nė trojet shqiptare. P.sh., car Dushani nė njė dekret tė tij thotė: “Kush i ndihmon heretikėt, le tė digjet nė fytyrė dhe nė trup dhe kush e ndihmon atė, edhe ai le tė digjet…” Kėtu shihet qartė njė luftė e ashpėr fetare ndaj Islamit edhe nė vendet fqinje.4 Kur muslimanėt kishin nėn kontroll vetėm Granadėn nė Gadishullin Iberik, ata u pėrballėn me njė diskriminim tė madh. Dhe me rėnien e Granadės, mė 1498, Filipi III (1598-1621) i detyroi forcėrisht 300.000 muslimanė tė iknin nga vendi i tyre ose tė konvertoheshin nė tė krishterė. Kjo i hedh poshtė pretendimet se Islami ėshtė fe e dhunės dhe se ėshtė pėrhapur nė Ballkan dhe nė Shqipėri me rrugėn e shpatės. Me sa duket ėshtė njė realitet krejt tjetėr?!  Kush ishin ata qė e imponuan fenė e tyre?!

Muslimanėt kurrė nuk ia imponuan Islamin asnjė shtetasi, se po tė ndodhte kjo, sot, nė shek. XX, nuk do tė kishte asnjė tė krishterė nė Ballkan dhe tė gjithė do ta dinin gjuhėn arabe dhe turke. Allahu thotė nė Kuranin famėlartė: “NUK KA DHUNĖ NĖ FE”. Dhe si mund tė ecė dikush kundėr parimeve tė veta?!

Tė krishterėt jo vetėm qė u imponuan, por edhe i detyruan me dhunė tė tjerėt qė tė konvertoheshin nė tė krishterė.

Ėshtė mė lehtė tė jesh tolerant nė njė pozitė zotėruese sesa nė njė pozitė nėnshtruese. Kjo gjė i ka frymėzuar muslimanėt.

Brenda shoqėrisė muslimane nuk pati asnjėherė luftėra tė tilla si ato qė u zhvilluan nė mes protestantėve dhe tė tė krishterėve5. Duhet tė pranojmė se nė Shqipėri mbizotėron njė klimė e ngrohtė tolerante-fetare. Dhe veēanėrisht nė qytetin e Shkodrės, pėr tė cilėn kemi meritė tė madhe ne muslimanėt qė pėrbėjmė mė shumė se 70% tė popullsisė.

Shėnim: Kjo temė ėshtė publikuar nė njė rubrikė  tė lirė dhe materialet qė publikohen nė tė nuk do tė thotė se pėrputhen kurdoherė me ato qė redaksia e Klubit Kulturor i di pėr tė vėrteta.