Kohėt e fundit ėshtė shpallur gjendja e gatishmėrisė botėrore pėr pėrballimin e pėrhapjes sė tipit tė ri tė virusit tė gripit tė derrave, pasi ėshtė sqaruar rrezikshmėria e kėtij virusi tė panjohur mė parė.

Gripi i derrit njihet si sėmundje frymėmarrjeje qė shkaktohet nga virusi i gripit tė tipit A, qė normalisht rastiset te derrat dhe kjo sėmundje mund tė pėrhapet me shpejtėsi. Ky lloj virusi njihet me emrin virusi i gripit tė derrave (grippe porcine A/H1N1). Virusi A/H1N1 pėrbėhet nga pėrzierja e viruseve tė gripit tė derrit, njeriut dhe shpendėve.

Qendra pėr kontrollin dhe parandalimin e sėmundjeve thotė se pėrhapja e gripit tė derrit ndodh nė dy mėnyra; nėpėrmjet kontaktit me derra tė infektuar ose mjedise tė ndotura me kėtė virus ose nėpėrmjet kontaktit me njė person tė prekur nga gripi i derrave. Kjo qendėr ka arritur nė pėrfundimin se virusi i gripit tė derrit ėshtė ngjitės dhe pėrhapet mes njerėzve, por deri tani nuk dihet se sa lehtė ndodh kjo.

Ndėrkohė statistikat tregojnė se numri i rasteve tė infektuara me kėtė virus tė ri tė gripit ėshtė me qindra nė shumė vende tė botės, ndėrsa virusi i rrezikshėm ka shkaktuar dhjetėra tė vdekur. Shifrat lidhur me atė qė Organizata Botėrore e Shėndetėsisė (OBSH-ja) tashmė e quan gripi AH1N1, gjerėsisht i njohur si gripi i derrave, pėrfshijnė 109 raste tė konfirmuara dhe njė vdekje nė SHBA, dhe 156 raste tė konfirmuara dhe nėntė tė vdekur nė Meksikė, thuhet nė njė njoftim tė publikuar nė faqen zyrtare tė internetit tė OBSH-sė (deri nė kohėn e shkrimit tė kėtyre rreshtave). Vendet e tjera ku janė konfirmuar zyrtarisht rastet e infektimeve janė: Austria (1), Kanadaja (34), Gjermania (3), Izraeli (2), Holanda (1), Zelanda e Re (3), Spanja (13), Zvicra (1) dhe Britania e Madhe (8). Por statistikat e tjera jozyrtare tregojnė shifra mė tė larta. Pėr shembull, nė Meksikė mendohet se mė shumė se 176 persona kanė vdekur gjatė ditėve tė fundit, ndėrkohė qė autoritetet e vendit mė tė prekur nga sėmundja kanė konfirmuar vdekjen e vetėm 12 pacientėve.
Pėrhapja e tij e shpejtė nga njeriu i goditur te tjetri ka bėrė qė Organizata Botėrore e Shėndetėsisė tė paralajmėrojė se ky virus i ri mund tė shndėrrohet nė njė epidemi botėrore. Organizata Botėrore e Shėndetėsisė ka rritur shkallėn e rrezikshmėrisė.

OBSH ka konfirmuar se tė paktėn disa nga rastet te njerėzit, janė varietete qė nuk janė parė mė parė tė virusit H1N1 tė gripit tė llojit A. H1N1 ėshtė gati i njėjti lloji virusi qė shkakton shpėrthimin sezonal tė gripit tek njerėzit. Por varianti mė i fundit i H1N1ėshtė i ndryshėm. Ai pėrmban njė material gjenetik qė gjendet tek lloji i gripit qė prek njerėzit, shpendėt dhe derrat. Viruset e gripit kanė aftėsinė tė kėmbejnė komponente gjenetike me njėra-tjetrėn dhe duket se versioni i ri i H1N1 rezultoi nga pėrzierja, brenda tė njėjtės specie, e varianteve tė ndryshme tė virusit qė zakonisht prekin specie tė ndryshme. Derrat pėrfaqėsojnė njė ambient ideal pėr pėrzierjen e kėtyre viruseve me njėra-tjetrėn.


Virusi i derrave dhe madhėshtia e mėsimeve tė pastra islame

Tani, vėllezėr tė nderuar, pasi i pamė tė vėrtetat dhe dėshmitė, deshi vullneti i Allahut tė Lartėsuar qė ky fenomen tė shfaqet si njė shenjė dhe argument prej argumenteve madhore tė Tij, tė dėshmojė pėr madhėshtinė e mėsimeve tė pastra islame dhe dėshmi kundėr atyre qė akoma vazhdojnė tė mohojnė Allahun dhe fuqinė e Tij. Allahu i Lartėsuar thotė: "Me tė vėrtetė, Allahu ju ka ndaluar tė hani kafshėn e ngordhur, gjakun e derdhur, mishin e derrit dhe mishin qė nuk ėshtė therur nė emėr tė Allahut. Por kushdo qė detyrohet nga nevoja tė hajė ndonjė gjė prej kėtyre, pa dashur tė bėjė gjynah dhe pa e kaluar kufirin, nuk do tė fajėsohet. Vėrtet, Allahu ėshtė Falės i madh dhe Mėshirplotė." (Bekare, 173)

Prandaj, prej gjėrave qė Allahu na ndaloi t’i hamė ėshtė edhe mishi i derrit pėr shkak tė rrezikut, dėmit dhe sėmundjes sė tij. Derri konsiderohet njė kafshė e ndyrė si ndyrėsira e kafshės sė vdekur, gjakut dhe asaj qė nuk ėshtė therur nė emėr tė Allahut. Feja jonė e pastėr na ndalon ēdo gjė qė ėshtė e dėmshme dhe e ndyrė. Allahu ēdo gjė tė cilėn e ndalon, na ndalon pėr shkak tė mėshirės sė Tij ndaj robėrve tė Vet dhe pėr shkak tė urtėsisė madhore tė cilėn nuk e di askush pėrveē Tij. Allahu thotė: "Ėshtė Ai qė ju bekon, ndėrkohė qė engjėjt e Tij luten pėr ju, me qėllim qė Ai t’ju nxjerrė nga errėsira nė dritė. Ai ėshtė Mėshirues ndaj besimtarėve." (Ahzab, 43)

E lusim Allahun e Lartėsuar qė me kėtė ajet kuranor t'i udhėzojė zemrat tona! E lusim Atė, qė tė zbresė mėshirėn e Tij mbi robėrit e Vet dhe kėto sprovime dhe bela tė jenė mėsim dhe kėshillė me shpresė se Ai do t'i udhėzojė ata tė cilėt janė tė humbur dhe larg sė vėrtetės. Prej Tij kėrkojmė udhėzimin, mirėsinė, dritėn dhe shpėtimin pėr tė gjithė.

 

Pėrgatiti: Almedin Ejupi
10.5.2009