Koment
i zgjeruar i hadithit tė gjashtė
tė Imam Neveviut -2-
عن ابي عبد
الله النعمان بن بشير رضى الله عنهما قال
سمعت رسول الله صلى الله عليه و سلم يقول:" إن الحلال بين
و إن الحرام بين,و بينهما أمور مشتبهات لا يعلمهن كثير من
الناس و فمن اتقى الشبهات فقد استبرأ لدينه و عرضه, و من
وقع في الشبهات وقع في الحرام, كالراعي يرعى حول الحمى
يوشك أن يرتع فيه , الا و إن لكل ملك حمى , ألا و إن حمى
الله محارمه, ألا و إن في الجسد مضغة إذا صلحت صلح الجسد
كله و إذا فسدت فسد الجسد كله الا و هي القلب.
رواه البخاري و مسلم
Ebu
Abdullah En-Numan ibėn Beshiri, Allahu qoftė i kėnaqur
me tė, thotė: E kam dėgjuar tė Dėrguarin e Allahut
alejhi selam duke thėnė: Vėrtet e lejuara (hallalli)
ėshtė e qartė, por edhe e ndaluara (harami) ėshtė
e qartė. Ndėrmjet tyre gjenden gjėra tė dyshimta, tė
cilat shumė njerėz nuk i dinė. Kush mbrohet nga gjėrat e
dyshimta, e ka ruajtur fenė dhe nderin e tij, ndėrsa
kush bie nė gjėrat e dyshimta, ka rėnė nė tė ndaluarėn,
ngjashėm me bariun, i cili e ruan kopenė rreth vendit
(kullotės) tė ndaluar, nė ēast kopeja mund ti
ikė dhe tė kullotė nė tė. Ēdo mbret ka njė zonė ku
ndalohet hyrja e tė tjerėve, kurse zona e ndaluar e
Allahut janė ndalesat e Tij. Nė trupin e njeriut ėshtė
njė organ, kur ai ėshtė i mirė (shėndoshė), i
shėndoshė ėshtė tėrė trupi, kur prishet, prishet tėrė
trupi. Ai (organ) ėshtė zemra. (Transmeton Buhariu dhe
Muslimi)
Llojet e zemrave sipas njerėzve Pėr shkak tė rėndėsisė sė madhe tė kėtij lloji
zemrash, dijetarėt islamė i kanė klasifikuar llojet e
zemrave tė njerėzve nė mėnyra tė ndryshme. Ky klasifikim
na bėn tė ditur se edhe pse zemrat nga natyra e krijimit
dhe e pėrmbajtjes sė jashtme janė njė lloj, pėr nga
brendėsia ndryshojnė. Kėshtu, Kurani dhe Suneti na bėjnė
tė ditur se zemrat e muslimanėve ndryshojnė nga zemrat e
tė tjerėve, por edhe vetė zemrat e muslimanėve nuk janė
tė gjitha njėlloj. Dijetarėt islamė llojet e zemrave
kryesisht i ndajnė nė tri kategori:
a) zemrat e besimtarėve
b) zemrat e jobesimtarėve
c) zemrat e hipokritėve.
Por edhe zemrat e besimtarėve nuk janė tė njėjta pėr nga
ēiltėrsia dhe veprimi. Edhe kėto janė disa lloje:
1. Nė llojin e parė tė zemrave pėr nga ēiltėrsia
radhiten zemrat e tė Dėrguarve, e nė radhė tė parė zemra
e krijesės mė tė dashur tek Allahu xh.sh., pra zemra e
Muhamedit alejhi selam, siē thotė Allahu nė Kuran: Ti ishe i butė ndaj tyre, ngase Allahu tė dhuroi mėshirė, e
sikur tė ishe i vrazhdė e zemėrfortė, ata do tė
shkapėrderdheshin prej teje, andaj ti falua atyre dhe
kėrko ndjesė pėr ta... (Ali Imran, 159)
Pastaj radhitet me zemėr tė pastėr babai i Pejgamberėve,
Ibrahimi alejhi selam, siē thotė Allahu lidhur me tė nė
Kuran: "Edhe Ibrahimi ishte prej grupit tė tij. Kur
Zotit tė vet iu bind me zemėr tė pastėr. (Es Safatė,
83-84)
Pas Pejgamberėve radhiten ithtarėt mė tė mirė qė ka
pasur ndonjėherė ndonjė Pejgamber, shokėt e Muhamedit
alejhi selam. Thotė Allahu nė Kuran: Dhe Ai ėshtė qė bashkoi zemrat e tyre, edhe sikur ta shpenzosh gjithė
atė qė ėshtė nė tokė, nuk do tė mund ti bashkoje zemrat
e tyre, por Allahu bėri bashkimin e tyre, pse Ai ėshtė i
gjithėfuqishėm, i urtė. (El Enfalė, 63)
Ndėrsa nė suren Feth, citati 18, thotė Allahu xh.sh.:
Vėrtet, Allahu qe i kėnaqur me besimtarėt kur ata nėn
hijen e atij druri tė zotoheshin ty dhe Ai e dinte se
ēkishin zemrat e tyre, andaj u dhuroi qetėsimin dhe sė
shpejti me njė fitore (ēlirimin e Hajberit).
Pėr zemrat e kategorisė mė tė veēantė nga besimtarėt,
zemrat e besimtarėve tė devotshėm, thotė Allahu nė
Kuran: ...dhe ata tė cilėt japin nga ajo qė u ėshtė
dhėnė, pse e dinė se do tė kthehen te Zoti i tyre, andaj
zemrat tyre i kanė tė frikėsuara. (El-Muminunė, 60)
Zemrat e besimtarėve tė sinqertė janė zemra tė cilat
janė tė gjalla dhe vazhdimisht nė lėvizje pozitive.
Thotė Allahu nė Kuran: E, besimtarė tė vėrtetė janė
vetėm ata tė cilėve, kur pėrmendet Allahu, u rrėqethen
zemrat e tyre... (El-Enfalė, 2)
Zemrat e muslimanėve tė cilėve ende nuk u ka depėrtuar
imani nė zemrat e tyre, siē thotė Allahu xh.sh.:
Beduinėt thanė: Ne kemi besuar. Thuaj: Ju nuk keni
besuar ende, por thoni: Ne jemi dorėzuar, e ende nuk
po u hyn besimi nė zemrat tuaja. (El Huxhuratė, 14)
Ashtu siē janė zemrat e besimtarėve kategori tė ndryshme
sipas imanit, edhe zemrat e jobesimtarėve janė kategori
tė ndryshme sipas kufrit (mohimit). Prej llojeve tė
zemrave tė jobesimtarėve mund tė veēojmė:
1) Zemrat e jobesimtarėve nė pėrgjithėsi, siē thotė
Allahu xh.sh. nė Kuranin Fisnik: E ata qė mohuan (Kuranin
dhe Muhamedin), pėr ta ėshtė njėsoj ua tėrhoqe vėrejtjen
apo nuk ua tėrhoqe, ata nuk besojnė. Allahu ua mbylli
atyre zemrat, veshėt e tyre dhe nė tė pamurit e tyre ka
njė perde, e ata kanė njė dėnim tė madh. (El Bekare,
6-7)
Gjithashtu thotė: Ne krijuam shumė nga xhinėt e
njerėzit pėr xhehenem. Ata kanė zemra qė me tė nuk
kuptojnė, ata kanė sy qė me ta nuk shohin dhe ata kanė
veshė qė me ta nuk dėgjojnė. Ata janė si kafshėt, bile
edhe mė tė humbur... (El Arafė, 179)
Pėr zemrat e jobesimtarėve kriminelė thotė Allahu pėr ta:
Ja, kėshtu e fusim atė nė zemrat e kriminelėve (mosbesimin,
talljen). Ata nuk e besojnė atė (Kuranin), po ligji (i
dėnimit) ndaj popujve mė tė hershėm tashmė ėshtė i
provuar (se si i shkatėrroi Zoti). (El Hixhr, 12-13)
Pėr zemrat e jobesimtarėve nga popujt e hershėm Kurani
rrėfen: Kėto janė fshatra pėr tė cilat po tė tregojmė
disa nga lajmet e tyre. Atyre iu patėn ardhur tė
Dėrguarit e tyre me argumente (mrekulli), po ata nuk i
besuan asaj tė cilėn mė parė e kishin gėnjyer. Ja,
kėshtu vulos Allahu zemrat e atyre qė nuk besojnė. (El Arafė, 101)
Pėr zemrat e jobesimtarėve nga ithtarėt e librit, nė
suren El Bekare citati 74, thotė Allahu xh.sh.: Edhe
pas fakteve (tė qarta), zemrat tuaja u bėnė pasandaj tė
forta si guri, e edhe mė tė forta, sepse ka nga gurėt
prej tė cilėve gufojnė lumenj, e ka disa prej tyre qė
ēahen dhe prej tyre buron ujė, madje ka prej tyre qė nga
frika ndaj Zotit rrokullisen tatėpjetė (nga maja e
kodrės). Allahu nuk ėshtė i pakujdesshėm ndaj asaj qė
veproni ju. (El Bekare, 74)
Ska dyshim se ashtu siē janė jobesimtarėt kategori nga
pikėpamja e zemrave tė tyre, edhe hipokritėt janė
kategori. Kėta janė shtresa mė e nėnēmuar nė shoqėrinė
njerėzore, por dhe mė e rrezikshmja. Mirėpo befasia mė e
madhe ėshtė nga vetė ne, sepse pjesa mė e madhe e jona e
ka garantuar veten nga nifaku (hipokrizia), kurse shumė
nga sahabėt e dalluar janė frikėsuar nga ky ves i
shėmtuar. Imam Buhariu nė koleksionin e tij tė vėrtetė,
nė kapitulli mbi frikėn e besimtarit se mos i
shkatėrrohen veprat e tij duke mos e hetuar fare, thotė:
Thotė Ibrahim et-Tejmi: Sa herė qė jam munduar ta
aplikoj fjalėn time nė vepėr, jam frikėsuar se mos jam
gėnjeshtar. Dhe thotė Ibėn Ebi Mulejke: Kam mbėrritur
mbi tridhjetė e sa shokė nga shokėt e Pejgamberit alejhi
selam dhe tė gjithė kishin frikė pėr veten e tyre nga
nifaku dhe askush nga ata nuk thoshte se imani i tij
ėshtė si imani i Xhibrilit dhe i Mikailit.
Allahu i ka poshtėruar hipokritėt nė shumė vende nė
Kuran dhe ka zbuluar brendėsinė e tyre, siē thotė: O ti
i Dėrguar, mos tė tė brengosė vrapimi nė mosbesim i
atyre qė me gojėt e tyre thanė: Ne kemi besuar, e
zemrat e tyre nuk kanė besuar (El Maide, 41)
Gjithashtu thotė: E ata qė nė zemrat e tyre kanė
sėmundje, i sheh se vrapojnė te ta (pėr miqėsi) duke thėnė: Po frikėsohemi se mos po na sillet ndonjė e keqe.
Po Allahu do tė sjellė fitoren, ose diēka tjetėr nga ana
e Tij e atėherė do tė pendohen pėr atė qė e mbanin
fshehtė nė shpirtin e tyre. (El Maide, 52)
Llojet e zemrės sipas gjendjes
Edhe pėr nga gjendja e tyre zemrat nuk janė tė gjitha tė
njėjta. Dijetarėt islamė kėtė kategori zemrash e kanė
ndarė nė tre lloje:
1) zemėr e shėndoshė
2) zemėr e vdekur
3) zemėr e sėmurė
Zemėr e shėndoshė ėshtė ajo zemėr e cila i ėshtė
nėnshtruar Krijuesit tė Lartėsuar dhe ėshtė ruajtur nga
idhujtaria (ateizmi), tėrė adhurimin ia pėrkushton vetėm
Allahut xh.sh., siē ėshtė mbėshtetja, vullneti, dashuria,
frika, lutja, nėse do dikė, do vetėm pėr Allahun, nėse
jep, jep vetėm pėr Allahun etj.. Kjo ėshtė zemėr e
shpėtuar nga humbja nė kėtė botė dhe e shpėtuar nga
ndėshkimi Ditėn e Gjykimit, siē thotė Allahu nė Kuran:
E mos mė turpėro ditėn kur do tė ringjallen. Ditėn kur
nuk bėn dobi as pasuria, as fėmijėt. (bėn dobi) Vetėm
kush i paraqitet Allahut me zemėr tė shėndoshė. (Esh-shuaraė,
87-89)
Kjo lloj zemre ėshtė zemra e besimtarit.
Zemėr e vdekur ėshtė ajo zemėr qė ska gjallėri, sepse
nuk e njeh Krijuesin e vet. Kjo ėshtė fatkeqėsia mė e
madhe. Ajo nuk e adhuron Allahun, as nuk vepron sipas
urdhrave tė Tij, por vepron sipas pasioneve dhe
kėnaqėsive tė saj. Prandaj pėrzierja me tė ėshtė
sėmundje, shoqėrimi i saj ėshtė helm dhe ulja me tė
ėshtė shkatėrrim. Thotė Allahu lidhur me kėtė lloj
zemrash: E ata qė nuk besuan, pėrjetojnė kėnaqėsi (nė
kėtė jetė) dhe hanė ashtu si hanė kafshėt, e vendi i
tyre ėshtė zjarri. (Muhamed, 12) Kjo ėshtė zemra e
jobesimtarit.
Zemėr e sėmurė ėshtė ajo zemėr qė ka jetė, por nė tė ka
meta; posedon dy lėndė, nganjėherė e tėrheq lėnda e
shėndoshė e nganjėherė lėnda e sėmurė. Prandaj dhe
njeriu duhet tė jetė i kujdesshėm pėr zemrėn e tij, ta
ruajė atė nga sėmundjet dhe ta ushqejė me ushqim mė tė
mirė sesa tė gjymtyrėve tė tjera.
Ndėr shkaqet qė e ruajnė zemrėn nga sėmundjet dhe
infeksionet janė kryerja e urdhrave tė Allahut me
pėrpikėri, leximi i Kuranit me pėrkushtim, mallėngjimi
pėr Allahun, kėrkimi i faljes pėr mėkatet dhe pendimi
nga mėkatet, ruajtja nga mėkatet, pėrgatitja pėr botėn e
ardhme dhe shoqėrimi me muslimanė tė mirė.
Kurse shkaqet e sėmundjeve gjithashtu janė tė ndryshme
dhe tė shumta e ndėr to mund tė veēojmė moskujdesja ndaj
Allahut, dashuria e tė tjerėve pos Allahut, largimi nga
ushqimi profitabil dhe largimi nga medikamentet shėruese
(largimi nga Kurani dhe Suneti), humbja e sinqeritetit,
pasimi i epsheve, etj.. Lusim Allahun qė ti ngjallė dhe
shėrojė zemrat tona!
Llojet e zemrės sipas cilėsisė
Edhe pėr nga cilėsia nuk janė tė gjitha zemrat e njėjta,
cilėsia mė e lartė e besimtarit ėshtė zemra e gjallė e
shėndoshė, kjo ėshtė e vetmja zemėr qė do tė gjejė
shpėtimin Ditėn e Gjykimit, siē thotė Allahu: Ditėn kur
nuk bėn dobi as pasuria, as fėmijėt. Vetėm kush i
paraqitet Allahut me zemėr tė shėndoshė. (Esh-shuaraė,
88-89)
Thotė Ibėn Kethiri lidhur me komentimin e kėtij
citati: Zemėr e shėndoshė ėshtė ajo qė ka shpėtuar nga
ndytėsira dhe politeizmi. Kurse Ibėn Sirini thoshte:
Zemėr e shėndoshė ėshtė ajo qė e di se Allahu ėshtė
Njė, Dita e Gjykimit do tė vijė pa dyshim dhe se Allahu
do ti ringjallė tė vdekurit.
Kjo lloj zemre ka edhe cilėsi tė tjera shumė pozitive,
siē janė:
a) zemėr e qetė: Thotė Allahu: Ata qė besuan dhe me tė
pėrmendur Allahun, zemrat e tyre qetėsohen; pra ta dini
se me tė pėrmendur Allahun zemrat stabilizohen. (Errad,
28)
b) Zemėr e frikėsuar nga Allahu xh.sh.: E, besimtarė tė
vėrtetė janė vetėm ata tė cilėve kur pėrmendet Allahu u
rrėqethen zemrat e tyre, tė cilėve, kur u lexohen ajetet
e Tij, u shtohet besimi dhe qė janė tė mbėshtetur vetėm
te Zoti i tyre. (El Enfalė, 2)
c) Zemėr e pėrkushtuar, qė i pėrkushtohet Allahut tė
Lartėsuar me nėnshtrim ndaj Tij, siē thotė Allahu: Pėr secilin qė i ėshtė frikėsuar tė Gjithėmėshirshmit pa e
parė dhe erdhėn me zemėr tė pėrkushtuar ndaj Tij. (Kaf,
33)
d) Zemėr e udhėzuar, kjo ėshtė nga zemrat mė tė
begatshme. Lidhur me kėtė thotė Allahu xh.sh.: E kush i beson Allahut, Ai ia udhėzon zemrėn e tij.. (Et-Tegabun,
11)
Ashtu si zemrat e besimtarėve janė me cilėsi tė ndryshme,
edhe ato tė jobesimtarėve janė me cilėsi tė ndryshme, si:
a- zemėr e vulosur, tė cilėn e ka vulosur Allahu xh.sh.
pėr shkak tė mėkateve, siē thotė Allahu nė Kuran: E ata
qė mohuan, pėr ta ėshtė njėsoj ua tėrhoqe vėrejtjen apo
nuk ua tėrhoqe, ata nuk besojnė. Allahu ua mbylli atyre
zemrat, veshėt e tyre dhe nė tė parit e tyre ka njė
perde, e ata kanė njė dėnim tė madh. (El Bekare, 6-7)
b- zemėr e mbuluar, qė e kanė mbuluar mėkatet dhe
faktikisht nuk kupton fare. Thotė Allahu lidhur me kėtė:
Ndėrkaq nė zemrat e tyre vėmė njė mbulesė dhe shurdhim
tė thellė nė veshėt e tyre qė nuk mund ta kuptojnė
atė... (El Israė, 46)
c- zemėr e mbushur me frikė, kjo ėshtė natyra e zemrave
qė nuk e njeh Allahun, Zotin qė e ka krijuar. Thotė
Allahu xh.sh. lidhur me tė: Ne do tė mbjellim frikėn nė
zemrat e atyre qė nuk besuan... (Ali Imran, 151)
d- zemėr e mbushur me urrejtje ndaj besimtarėve, e cila
ėshtė zemra qė nuk i do ata qė i pėrkulen Allahut
xh.sh., edhe pse nė shikim tė jashtėm paraqiten
dashamirės tė tyre, por brendėsia e tyre fsheh diēka
tjetėr, siē thotė Allahu xh.sh.: Ata ju bėjnė lajka me
fjalėt e tyre, kurse zemrat e tyre kundėrshtojnė, ngase
shumica e tyre janė besėthyes. (Et Teube, 8)
Edhe zemrat e hipokritėve nuk janė njėsoj tė cilėsuara,
sėmundjet dhe epidemitė e saj nuk janė tė njėjta. Prej
kėtij lloji mund tė veēojmė:
a) zemrėn e sėmurė, qė vazhdimisht ankohet dhe asnjėherė
nuk gjen qetėsim dhe ēfarėdo bari qė pėrdor, nuk ka
efekt shėrimi, derisa ti kthehet Zotit tė saj. Thotė
Allahu xh.sh.: Nė zemrat e tyre kanė sėmundje, e Allahu
u shton sėmundje dhe mė shumė, e pėr shkak se ata
pėrgėnjeshtruan, pėsojnė dėnim tė dhimbshėm. (El
Bekare, 10)
b) zemrėn e dėshpėruar, qė ėshtė nė mjerim tė
vazhdueshėm ngase nuk gjen dot kėnaqėsi nė atė qė e
pason, gjithnjė rėnkon, siē e pėrshkruan Allahu xh.sh.:
Atė (bindje) Allahu ua bėri njė dėshpėrim nė zemrat e
tyre. (Ali Imran, 156)
c) zemra e ndotur, e poshtėr, qė ėshtė ndotur nga
mėkatet dhe veprat e kėqija, andaj dhe ėshtė helmuar dhe
si e tillė nuk gjykon drejt. Thotė Allahu nė Kuran: E
sa u pėrket atyre qė kanė sėmundje nė zemrat e tyre, ajo
(zbritja e kaptinės) ndytėsisė sė tyre u shton ndytėsi
dhe ata vdesin si jobesimtarė. (Et Teube, 125)
Llojet e zemrės sipas ngjyrės
Shumė e ēuditshme qė zemrat qė janė nė gjokset tonat tė
jenė me ngjyra tė ndryshme, por aq mė e ēuditshme qė
ngjyra e saj tė jetė sipas gjendjes sė saj- tė shėndoshė,
tė sėmurė apo tė vdekur. Pėr kėtė na njofton Pejgamberi
alejhi selam, tė cilin Allahu e dėrgoi mėshirė pėr
njerėzit. Transmeton Hudhejfete, Allahu qoftė i kėnaqur
me tė, se Pejgamberi alejhi selam ka thėnė: Zemrės i ekspozohen fitnet
(sprovat) herė pas here, ajo zemėr qė
e merr atė, nė tė vendoset njė pikė e zezė dhe cila
zemėr e refuzon atė, nė tė vendoset njė pikė e bardhė,
derisa tė shkėlqejė nga ndriēimi Asnjėherė nuk i bėn dėm
fitneja derisa tė ekzistojnė qiejt dhe toka, kurse
tjetra e mbyllur nuk di tė urdhėrojė nė tė mirė e as nuk
pengon nga e liga, pos ēka e udhėheq epshi i saj.
(Muslimi)
Nga hadithi kuptojmė se zemrat janė dy llojesh: zemėr e
bardhė, qė ėshtė zemra e besimtarit, dhe zemėr e zezė,
qė ėshtė zemėr e jobesimtarit. Ajo qė ėshtė e bardhė
ėshtė pėr shkak tė veprave tė mira, kurse e zeza pėr
shkak tė mėkateve. Zemra e zezė e ka ndryshuar pozitėn
dhe i ėshtė shtuar errėsira, prandaj dhe e ka bėrė tė
mirėn tė keqe dhe tė keqen tė mirė, sunetin bidat dhe
bidatin sunet si rezultat i pasimit tė fitneve.
Lloji i zemrės sipas ndikimit nga drejtėsia dhe e
vėrteta
Disa nga dijetarėt islamė kėtė lloj zemre e kanė ndarė
nė katėr kategori tė ndryshme:
1) Zemra qė automatikisht e pranon tė vėrtetėn dhe ėshtė
e gjallė, kjo ėshtė zemra e besimtarit, siē thotė Allahu
xh.sh. nė Kuran: Vetėm ata qė kanė dėgjim tė shėndoshė
i pėrgjigjen. Tė vdekurit Allahu i ringjall, e pastaj
tek Ai kthehen. (El Enamė, 36)
Ibėn Kajim el Xhevziu thotė: Nėse do tė pėrfitosh nga
Kurani, bashkoje zemrėn gjatė leximit tė tij, afroji
veshėt dhe ji i pranishėm pėr Atė i Cili po tė drejtohet
me fjalėt e Tij, ngase ky ėshtė mesazh nga Ai pėr ty
pėrmes gjuhės sė Pejgamberit alejhi selam, siē thotė
Allahu xh.sh.: Nė tė gjitha kėto pėr atė qė ka mendje
tė shėndoshė dhe qė i ka vėnė veshin me vėmendje ka
argument. (Kaf, 37)
Kjo do tė thotė se ndikimi arrihet pasi tė pėrfitojė
procesori i ndikuar, qė ėshtė zemra. Me tė synohet zemra
e gjallė, qė kupton nga Allahu xh.sh., siē thotė Allahu:
Ai (Kurani) nuk ėshtė tjetėr vetėm se kėshillė dhe
Kurani i qartė. Pėr tia tėrhequr vėrejtjen e tij qė
ėshtė i gjallė. (Jasin, 69-70). Pra, pėr tia tėrhequr
vėrejtjen zemrės sė gjallė. Ai qė ka zemėr tė gjallė,
arrin lidhjen mė tė mirė mes zemrės sė tij dhe kuptimit
tė Kuranit dhe i duket sikur Kurani ėshtė shkruar nė
zemrėn e tij kur e lexon atė. (Shiko Etefsir elkajim
443)
2) Zemra qė totalisht ėshtė mohuese e sė vėrtetės. Kjo
ėshtė zemra e jobesimtarit, nuk e pranon tė vėrtetėn pėr
shkak tė vrazhdėsisė qė ka, ngurtėsisė, vulosjes dhe
pakujdesjes ndaj Allahut, siē thotė Allahu, lidhur me
tė: Ata thanė: Zemrat tona janė tė mbyllura nga ajo qė
ti na thėrret dhe nė veshėt tanė kemi shurdhim tė rėndė
(Fusilet, 5)
3) Zemra qė e kupton tė vėrtetėn, por ky kuptim ėshtė
argument kundėr tij, dhe
4) Zemra e dyshimtė, qė nuk e di se cilėn tė zgjedhė.
Kėto janė zemrat e hipokritėve dhe zemrat e sėmura, qė
vazhdimisht duan kurim, ngase i kanė mbuluar mėkatet,
janė errėsuar prej tyre, prandaj dhe duan njė
pėrkujdesje tė veēantė, siē thotė Allahu nė Kuran: Jo, nuk ėshtė ashtu, por tė kėqijat qė i punuan, zemrat e
tyre ua mbuluan. (El Mutafifin, 14)
Gjithashtu thotė Allahu i Lartėsuar nė suren El Bekare,
citati 74: Edhe pas (fakteve tė qarta) zemrat tuaja u
bėnė pasandaj tė forta si guri, e edhe mė tė forta,
sepse ka nga gurėt prej tė cilėve gufojnė lumenjtė, e ka
disa prej tyre qė ēahen dhe prej tyre buron ujė, madje
ka prej tyre qė nga frika ndaj Zotit rrokullisen
tatėpjetė.
Llojet e zemrės sipas veprimit
Nė bazė tė argumenteve tė sapotheksuara, mund tė
konkludojmė se zemrat sipas veprimit ndahen nė dy grupe
esenciale:
1) Zemėr e cila nxit nė lumturi nė kėtė botė dhe shpėtim
me xhenet nė botėn tjetėr. Prandaj sahabėt kanė qenė me
iman mė tė madh sesa ata qė erdhėn pas tyre, sepse e
kanė njohur tė mirėn dhe tė keqen mė shumė dhe e kanė
dashur tė mirėn dhe e kanė urryer tė keqen mė shumė,
pasi e njohėn gjendjen reale tė Islamit, tė imanit dhe
tė veprės sė mirė dhe u njohėn hollėsisht me gjendjen e
jobesimtarėve dhe tė veprave tė kėqija. (Shiko fetava
Ibėn Tejmije 10/301)
Kėto janė zemra qė:
-dinė si ti shijojnė tė mirat, siē thotė Allahu xh.sh.:
Kush bėn vepra tė mira, qoftė mashkull ose femėr, e
duke qenė besimtarė, Ne do ti japim atij njė jetė tė
mirė (nė kėtė botė), e (nė botėn tjetėr) do tu japim
shpėrblime mė tė mira pėr veprat e tyre. (En Nahl, 97)
-e duan Krijuesin e tyre me sinqeritet, siē thotė Allahu
nė Kuran: E nga njerėzit ka asish qė nė vend tė Allahut
besojnė idhuj, qė i duan ata sikur (qė besimtarėt e
vėrtetė e duan) Allahun, po dashuria e atyre qė besuan
Allahun ėshtė shumė mė e fortė (El Bekare, 165)
-ata janė qė Allahu ėshtė i kėnaqur me ta, thotė Allahu
xh.sh. lidhur me kėtė: Vėrtet, Allahu qe i kėnaqur me
besimtarėt kur ata nėn hijen e atij druri tė zotoheshin
ty dhe Ai e dinte se ēkishin zemrat e tyre, andaj u
dhuroi qetėsimin dhe sė shpejti i shpėrbleu me njė
fitore. (El Feth 18)
Kjo ėshtė zemra e besimtarit.
2) Zemėr e cila nxit nė mjerim dhe vuajtje nė tė dyja
botėt: Kjo ndodh si arsye sepse ėshtė e sėmurė apo
totalisht e vdekur, e cila shkatėrron tė logjikuarit,
ose tėrėsisht ose pjesėrisht, ose i kupton gjėrat nė tė
kundėrtėn e realitetit, ngase kjo zemėr nuk sheh, nuk
dėgjon dhe nuk kupton, siē e pėrshkruan Allahu xh.sh.
kėtė gjendje tė zemrave nė shumė citate kuranore:
Krijesat (gjallesat) mė tė dėmshme tek Allahu janė ata
tė shurdhrit (qė nuk dėgjojnė tė vėrtetėn), memecėt
(qė
nuk e thonė tė drejtėn), tė cilėt nuk logjikojnė.
(El Enfalė, 22) dhe thotė: E ata qė nuk besojnė botėn
tjetėr, zemrat tyre janė mohuese dhe ata janė kryelartė.
(En Nahl, 22)
Kjo pra ėshtė zemra e jobesimtarit dhe e hipokritit.
Dhe nga tėrė kjo qė u tha deri tani, konkludojmė se
rezultat i gjithė kėsaj ėshtė kundėrshtimi i parimeve tė
Allahut dhe i udhėzimeve tė Tij. Thotė Allahu nė Kuranin
Famėlartė: E kush ia kthen shpinėn udhėzimit Tim, do tė
ketė jetė tė vėshtirė dhe nė ditėn e Kiametit do ta
ringjallim tė verbėr. (Ta-ha, 24)
Falėnderimet i takojnė Allahut dhe salavatet ia dėrgojmė
Muhamedit alejhi selam.