Gjėrat
kryesore qė duhet tu sqarohen njerėzve nė mėnyrė sa mė
tė qartė
Falėnderimet i takojnė vetėm Allahut, Krijuesit tė
gjithėsisė, Udhėzuesit tė njerėzisė, Gjykuesit nė Ditėn
e Llogarisė. Paqja e Allahut dhe mėshira e Allahut qoftė
mbi tė Dėrguarin e Tij, Muhamedin, mė tė nderuarin e
Profetėve dhe tė Dėrguarve, mbi familjen e tij, mbi
shokėt e tij dhe mbi tė gjithė ata qė ndjekin rrugėn e
tij deri nė Ditėn e Gjykimit.
Ēėshtja kryesore nė tė cilėn ftohet dhe pėr tė cilėn
obligohen thirrėsit tua sqarojnė njerėzve, siē e kanė
sqaruar tė gjithė tė Dėrguarit, paqja e Allahut dhe
mėshira e Allahut qoftė mbi ta, ėshtė ftesa nė ndjekjen
e rrugės sė drejtė, nė rrugėn e Allahut, e cila ėshtė
Islami.
Islami ėshtė feja e vėrtetė e Allahut
Ky ėshtė qėllimi dhe mejdani i thirrjes. Allahu i
Madhėruar thotė: Fto nė rrugėn e Zotit tėnd (Nahl,
125)
Por cila ėshtė rruga e Allahut? Rruga e Allahut ėshtė
Islami, ėshtė feja e drejtė pėr tė cilėn dėrgoi tė
Dėrguarin e Tij Muhamedin, paqja e Allahut dhe mėshira e
Allahut qoftė mbi tė. Kjo ėshtė ajo gjė nė tė cilėn
ėshtė obligim tė ftohen njerėzit.
Jo nė rrugėn (medhhebin) e filanit apo nė menhexhin e
filanit. Rruga ėshtė ajo qė ka zgjedhur pėr ne Allahu
dhe menhexhi ėshtė ai qė ka vendosur i Dėrguari i Tij
Muhamedi, paqja e Allahut dhe mėshira e Allahut qoftė
mbi tė. Rruga nė tė cilėn na drejton Kurani dhe Suneti i
pastėr i Profetit, paqja e Allahut dhe mėshira e Allahut
qoftė mbi tė.
Por cila ėshtė mė kryesorja brenda kėsaj rruge?
Mė kryesorja dhe mė e rėndėsishmja ėshtė thirrja nė
besimin (akiden) e pastėr me sinqeritet vetėm pėr hir tė
Allahut tė Madhėruar, nė njėsimin e Tij, nė bindjen dhe
adhurimin e Tij, nė besimin nė engjėjt, tė Dėrguarit dhe
librat e Tij, nė besimin nė Ditėn e Gjykimit (ditėn e
llogarisė), nė besimin se ēdo e mirė dhe e keqe vjen
vetėm me caktimin dhe dijeninė e Tij (Allahut, qė ėshtė
pa tė meta dhe i Lartmadhėruar) si dhe nė ēdo gjė pėr tė
cilėn na ka lajmėruar i Dėrguari i Tij Muhamedi, paqja e
Allahut dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė. Kėto janė
bazat dhe themelet e rrugės sė drejtė.
Gjithashtu nga gjėrat parėsore dhe tė rėndėsishme nė
kėtė rrugė ėshtė thirrja nė dėshminė se nuk ka Zot
tjetėr pėrveē Allahut dhe se Muhamedi ėshtė i Dėrguari i
Tij, e cila ėshtė baza e teuhidit.
Gjithashtu pėrfshihet thirrja nė besimin e ēdo gjėje qė
na ka lajmėruar i Dėrguari i Allahut, paqja e Allahut
dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė, nė lidhje me kėtė
botė dhe botėn tjetėr si dhe nė ato gjėra qė do tė
ndodhin nė kohėn e fundit (ekhiru zemen).
Obligohet thirrėsi tė ftojė nė kryerjen e atyre gjėrave
qė i ka urdhėruar Allahu i Lartėsuar, si: falja e
namazit, agjėrimi i Ramazanit, dhėnia e zekatit, kryerja
e haxhit, tė urdhėrosh pėr tė mirė dhe tė ndalosh nga e
keqja, tė luftosh me ēfarė ke mundėsi nė rrugėn e
Allahut si dhe zbatimi i atyre gjėrave qė i ka caktuar
Allahun nė pastėrti, nė namaz, nė mirėsjellje me
prindėrit, nė mirėsjellje me tė tjerėt, nė martesė, nė
ndėrtimin e familjes, nė edukimin e fėmijėve, si dhe nė
ēdo gjė tjetėr tė ngjashme me kėto sepse feja e Allahut
ėshtė fe e gjerė qė pėrmbledh ēdo gjė. Ajo pėrmbledh
rregullimin e jetės se njerėzve nė kėtė botė dhe nė
botėn tjetėr, pėrmbledh ēdo gjė qė u nevojitet njerėzve
nė jetėn e pėrditshme nė ēėshtjet e tyre fetare apo
shoqėrore; fton nė norma tė larta morali dhe mirėsjellje
sikurse ndalon nga morali i ulėt dhe sjellja jo e mirė.
Islami ėshtė:
- Adhurim dhe udhėheqje.
Muslimani ėshtė rob qė i nėnshtrohet dhe e adhuron
Allahun sikurse ėshtė komandat nė luftė dhe udhėheqės e
drejtues nė jetėn e pėrditshme.
- Adhurim dhe drejtėsi.
E adhuron Allahun, falet, agjėron ashtu sikurse gjykon
me drejtėsi duke zbatuar ligjet e tė Lartmadhėruarit.
- Libėr dhe shpatė.
Lexon Kuranin me vėmendje i pėrqendruar nė urdhrat dhe
kėshillat e tij si dhe i zbaton ato me forcė dhe me
seriozitet.
- Politikė dhe bashkim.
Ai fton nė moral tė lartė, nė vėllazėrim pėr hir tė
Allahut, nė bashkim dhe lidhje midis njėri-tjetrit.
Allahu i Madhėruar thotė: Kapuni tė gjithė pėr litarit
tė Allahut dhe mos u pėrēani. (Ali Imran, 103)
Feja e Allahut fton nė bashkim si dhe nė njė politikė tė
drejtė dhe tė ndershme, e cila bashkon dhe nuk pėrēan,
afron dhe nuk largon, thėrret nė pastrimin e zemrave, nė
respekt ndaj njėri-tjetrit, nė bashkėpunim pėr tė mirė
dhe devotshmėri dhe jo nė korrupsion dhe tradhti si dhe
nė kėshillimin e robėrve tė Tij.
- Gjithashtu Islami fton nė mbajtjen e amanetit.
Allahu i Madhėruar thotė: Vėrtet Allahu ju urdhėron
juve ta ktheni amanetin tek i zoti i tij, e n.q.s.
gjykoni midis njerėzve, tė gjykoni me drejtėsi. (Nisa,
58)
- Feja islame ėshtė adhurim, politikė dhe ekonomi.
Islami fton nė ekonominė fetare, e cila ndryshon nga
kapitalizmi shtypės, shfrytėzues dhe i padrejtė:
kapitalistėve nuk u interesojnė gjėrat qė Allahu i ka
ndaluar dhe pėrdorin ēdo lloj mėnyre pėr tė fituar
pasuri apo pėr tė arritur atė qė kanė pėr qėllim,
sikurse ndryshon edhe nga ekonomia e pėrbashkėt
komuniste, e cila nuk e respekton pasurinė e njerėzve e
as nuk e ka problem se u mohon atyre tė drejtat.
As e para e as e dyta! Ėshtė e mesmja midis dy
ekonomive, e mesmja midis dy rrugėve, e vėrteta midis dy
mashtrimeve.
Perėndimi e adhuron pasurinė duke e tepruar nė dashurinė
dhe grumbullimin e saj. E fitojnė atė me ēdo lloj mėnyre
pa iu frikėsuar fare asaj qė e ka ndaluar Allahu. Ndėrsa
Lindja komuniste, ateiste dhe tė gjithė ata qė e ndoqėn
atė nuk e respektonin pasurinė e njerėzve, ua morėn
atyre duke i nėnvlerėsuar pa u interesuar fare
personaliteti i tyre e as djersa dhe mundimi qė kanė
derdhur ata pėr kėtė pasuri. Jo vetėm kaq; I kthyen ata
nė robėr, i shtypėn dhe i shfrytėzuan pa mėshirė, ua
mohuan Zotin dhe fenė. Thanė nuk ka Zot, feja ėshtė
opium etj., etj. E shfrytėzuan pasurinė e njerėzve,
zgjuarsinė e tyre, djersėn dhe mundin e tyre si dhe ēdo
gjė qė ua dhuroi atyre Furnizuesi i botėve dhe nė fund i
bėnė ata armiq tė vendit tė tyre.
As e para e as e dyta! Islami urdhėron ruajtjen e
pasurisė, fitimin e saj nė mėnyrė tė lejuar; larg
padrejtėsive, mashtrimeve, dyfytyrėsisė, marrjes nga e
drejta e tė tjerėve padrejtėsisht. Islami ėshtė e mesmja
midis dy sistemeve, midis dy ekonomive, midis dy rrugėve
qė pėrfundojnė me shkatėrrim nė kėtė botė dhe nė botėn
tjetėr. Islami lejon pasurinė, fton nė fitimin e saj nė
mėnyrė qė nuk tė largon nga bindja e Allahut, tė
Dėrguarit tė Tij si dhe nga kryerja e asaj pėr tė cilėn
je i obliguar. Allahu i Madhėruar thotė: O ju qė keni
besuar! Mos e hani pasurinė tuaj, midis jush
padrejtėsisht. (Nisa, 29)
Profeti, paqja e Allahut dhe mėshira e Allahut qoftė mbi
tė, thotė: Ēdo musliman e ka tė ndaluar gjakun pasurinė
dhe nderin e vėllait tė tij musliman.
Gjithashtu Profeti, paqja e Allahut dhe mėshira e
Allahut qoftė mbi tė, thotė: N.q.s. ndonjėri prej jush
merr litarin e tij, sjell njė barrė me dru dhe e shet
atė; e me kėto para kryen nevojat e tij, ėshtė mė e mirė
pėr tė sesa t'u lypė njerėzve; dikush i jep e dikush
jo.
Ėshtė pyetur Profeti, paqja e Allahut dhe mėshira e
Allahut qoftė mbi tė, se cila ėshtė puna (fitimi) mė i
mirė? Ėshtė pėrgjigjur: Puna (fitimi) i njeriut nga
dora e tij
Gjithashtu Profeti, paqja e Allahut dhe mėshira e
Allahut qoftė mbi tė, ka thėnė: Nuk do tė hajė ndonjėri
prej jush ushqim mė tė shijshėm sesa ai qė ka fituar me
dorėn e tij. Profeti i Allahut Daudi, paqja e Allahut
dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė, hante nga puna
(fitimi) i dorės sė tij.
Kėto argumente nga Kurani dhe Suneti i Profetit, paqja e
Allahut dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė, na tregojnė
rolin e Islamit nė ekonomi, i cili nuk pajtohet me
kapitalizmin tiran tė Perėndimit dhe ndjekėsit e tij, e
as me komunizmin ateist, i cili i ndaloi njerėzit nga
pasuria e tyre dhe i ktheu ata nė pronė tė shtetit.
Islami i jep njeriut tė drejtat e tij. Njeriu ėshtė ai
qė zotėron dhe menaxhon pasurinė e tij, tė cilėn e ka
fituar nė mėnyrė tė lejuar pa e kundėrshtuar Krijuesin e
tij.
- Gjithashtu Islami fton nė vėllazėri pėr hir tė
Allahut.
Islami fton nė kėshillim dhe respekt ndaj njėri-tjetrit,
sikurse ndalon nga smira, urrejtja, mashtrimi, tradhtia
si dhe nga ēdo sjellje morale e ulėt. Allahu i Madhėruar
thotė: Besimtarėt dhe besimtaret janė Eulija (ndihmues,
mbrojtės e miq) tė njėri-tjetrit.
Gjithashtu Allahu i Madhėruar thotė: Vėrtet besimtarėt
janė vėllezėr
Profeti, paqja e Allahut dhe mėshira e Allahut qoftė mbi
tė, thotė: Muslimani ėshtė vėlla i muslimanit: nuk i
bėn atij padrejtėsi, nuk e nėnvlerėson e as nuk e
poshtėron atė.
Siē u pėrmend nė hadith, muslimani ėshtė vėlla i
muslimanit prandaj ėshtė i obliguar ta respektojė dhe tė
mos e nėnvlerėsojė atė, tė flasė pėr tė vetėm tė
vėrtetėn sikurse ėshtė i obliguar ti japė atij tė
gjitha tė drejtat qė ia ka lejuar Allahu. Profeti, paqja
e Allahut dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė, thotė:
Besimtari pėr besimtarin ėshtė si njė ndėrtesė (pjesėt
e tė cilės) mbajnė njėra-tjetrėn.
Gjithashtu Profeti, paqja e Allahut dhe mėshira e
Allahut qoftė mbi tė, thotė: Besimtari ėshtė pasqyrė e
besimtarit.
Atėherė ti o vėlla, pasqyrė e vėllait tėnd, pjesė
(bllok) nė shtyllat mbi tė cilat ėshtė ngritur ndėrtesa
e vėllazėrisė pėr hir tė Allahut, kije frikė Allahun nė
tė drejtat e vėllait tėnd musliman, mos ia humb atij tė
drejtat as mos i fshij atij tė vėrtetat duke u
pėrqendruar vetėm nė gabimet e tij, sillu me tė me
drejtėsi duke e kėshilluar me sinqeritet. Merre Islamin
tė plotė e jo merr diēka e lėr diēka tjetėr: ai ka
ardhur i plotė nga Allahu, i Cili nuk ka tė meta e as
nuk gabon. Mos merr vetėm besimin duke i harruar kushtet
dhe veprat e tij, e as vetėm veprat dhe sjelljet pa
besuar. Merre besimin me tė gjithė kushtet e tij dhe
zbatoje atė nė ēdo gjė nė familje, nė shoqėri, nė
politikė, nė ekonomi e nė ēdo gjė me tė cilėn ndeshesh
nė jetėn e pėrditshme.
Allahu i Madhėruar thotė: O besimtarė (tė besimit
islam)! Hyni nė mėnyre tė pėrkryer nė Islam (duke iu
nėnshtruar tė gjitha rregullave dhe ligjeve tė tij) dhe
mos i ndiqni gjurmėt e shejtani. Pa dyshim qė ai ėshtė
pėr ju armik i hapur.
Disa nga selefėt (tė parėt tanė) thanė: Allahu i
Madhėruar ka thėnė: Hyni nė mėnyrė tė pėrkryer nė paqe
(nė Islam) (siē ėshtė kuptimi origjinal i ajetit)
sepse paqe ėshtė Islami: pėr arsye se kjo fe ėshtė rruga
e paqes, rruga e shpėtimit nė kėtė botė dhe nė botėn
tjetėr.
Islami ėshtė feja e paqes; e ndalon gjakun e njerėzve
dhe e mbron atė, vetėm nė ato raste nė tė cilat e ka
vendosur Allahu si dėnim pėr disa vepra tė rėnda qė
shkatėrrojnė jetėn e njerėzve, si p.sh vrasja e njė
personi padrejtėsisht. Si dhe nė rastet kur obligohet
mbrojtja e fesė, vendit, nderit dhe pasurisė.
Islami ėshtė paqe dhe nėnshtrim (ndaj Allahut), siguri
dhe besim. Prandaj Allahu i Madhėruar thotė: Hyni nė
mėnyrė tė pėrkryer nė paqe . Merrni tė gjitha kushtet e
besimit siē kanė zbritur nga Allahu dhe jo siē u
interesojnė dhe ju pėrshtatet juve. Mė pas Allahu i
Madhėruar thotė: dhe mos i ndiqni gjurmėt e
shejtanit Largohuni nga ēfarė ka ndaluar Allahu sepse
shejtani thėrret nė to dhe nė largimin nga feja e
Krijuesit. Prandaj duhet tė kapeni pėr fenė e Allahut
dhe tė bashkoheni nė litarin e Tij si dhe tė largoheni
nga ēdo rrugė dhe shkak pėrēarjeje nė ēdo rast.
Nuk ėshtė prej cilėsive tė muslimanit tė duash njė
person sepse ėshtė nė tė njėjtin mendim me ty nė njė
ēėshtje dhe tė urresh dikė tjetėr sepse tė kundėrshton
nė njė ēėshtje apo mendim, ose fare thjesht se ai merr
mendimin e dikujt tjetėr (muslimani) tė cilin ti nuk e
pranon ose nuk e pėlqen. Kjo siē e pėrmendėm edhe mė
lart nuk bėn pjesė tek thėnia e sė vėrtetės pėr vėllanė
tėnd musliman. Sahabėt (shokėt e Profetit), njerėzit qė
e mėsuan nė mėnyrė mė tė pėrsosur fenė, kanė pasur
kundėrshtime nė shumė gjėra midis tyre sepse kjo ėshtė
nga natyra e njeriut; porse kjo nuk ndikoi nė dashurinė,
vėllazėrimin dhe sinqeritetin midis tyre. Gjithashtu sot
n.q.s. dijetarėt nuk janė tė gjithė nė njė mendim nė njė
ēėshtje, kjo nuk do tė thotė qė ne tė pajtohemi me njė
grup dhe tė urrejmė pjesėn tjetėr, duke i shpallur ato
armiq, duke ndaluar leximin e librave, dėgjimin e
kasetave tė tyre etj. Kjo gjithashtu nuk ėshtė prej
cilėsive tė muslimanit, qė pėrmendėm mė lart.
Besimtari punon me ligjin e Allahut dhe gjykon me tė
drejtė. E prezanton fenė e tij tek ēdo njeri me
argument. Nuk i bėn padrejtėsi vėllait tė tij, nuk flet
keq pėr tė nėse nuk pajtohet me tė nė njė mendim rreth
njė ēėshtjeje. Ti je i obliguar ta kėshillosh atė, tė
duash pėr tė mirėn dhe tė mos ushqesh nė zemrėn tėnde
armiqėsi dhe urrejtje pėr ndonjėrin prej tyre .
Islami ėshtė feja e drejtėsisė, feja e gjykimit me tė
drejtė dhe mirėsisė, feja e barazisė. Ai thėrret pėr ēdo
tė mirė, pėr moral sa mė lartė si dhe pėr sjellje tė
mira: largim nga ēdo e keqe dhe nga sjelljet e ulėta.
Allahu i Madhėruar thotė: Vėrtet Allahu urdhėron pėr
drejtėsi, tė punosh mirė, nė ndihmė dhe bujari ndaj tė
afėrmve; ndalon nga politeizmi, ligėsitė, imoraliteti,
mosrespekti ndaj prindėrve, gėnjeshtra, nga gjėrat e
urryera si dhe nga ēdo lloj shtypje dhe padrejtėsie. Ai
ju qorton dhe ju udhėzon nė mėnyrė qė tė vini mend.
Gjithashtu Allahu i Madhėruar thotė: O njerėz! Ne ju
krijuam juve prej njė mashkulli dhe njė femre e ju bėmė
juve kombe dhe fise qė tė njiheni midis njėri-tjetrit.
Pa dyshim mė i nderuari juaj tek Allahu ėshtė ai qė
ėshtė mė i devotshėm (qė i frikėsohet dhe i pėrkushtohet
mė shumė Allahut dhe tė Dėrguarit tė Tij).
Pėrmbledhje
Ēdo thirrės nė rrugėn e Allahut dhe tė Dėrguarit tė Tij,
paqja e Allahut dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė,
obligohet tė ftojė nė fenė e Allahut plotėsisht e tė mos
i pėrēajė njerėzit. Tė mos jetė fanatik i njė medhhehi
duke i urryer ose duke mos i pranuar medhhebet e tjerė e
as njė dijetari apo grup dijetarėsh duke mos pranuar
asgjė nga dijetarėt e tjerė. Tė marrė tė mirat dhe tė
vėrtetėn nga ēdo njeri, duke e lėnė gjykimin pėr tė tek
Allahu, i vetmi Mbikėqyrės dhe Gjykues. Thirrėsi
obligohet pėr tė pėrhapur tė vėrtetėn pėr ta bėrė atė sa
mė tė qartė dhe pėr ti forcuar njerėzit nė tė edhe
n.q.s. e kundėrshton mendimin e dikujt apo dikujt
tjetėr. Ky ėshtė qėllimi i tij parėsor dhe pėrfundimtar.
Baza e tij ėshtė Kurani dhe Suneti i Profetit, paqja e
Allahut dhe mėshira e Allahut qoftė mbi tė. Atėherė kur
tek njerėzit u pėrhap fanatizmi pėr njė medhheb nga njė
tjetėr, pėr njė personi nga njė tjetėr; atėherė kur
njerėzit filluan tė thoshin se medhhebi filan ėshtė i
saktė dhe tė tjerėt kanė shumė gabime; se menhexhi i
filanit ėshtė i sakti dhe tė tjerėt janė gabim; atėherė
kur ēdo person urrente vėllanė e tij musliman, atėherė
kur muslimanėt e lanė dijen dhe filluan tė gjykonin
sipas epsheve dhe kėnaqėsive tė tyre, atėherė kur u
larguan nga Suneti i Profetit, filloi pėrēarja midis
muslimanėve derisa arriti gjendja kėtu ku ėshtė sot .
Prandaj obligohet ēdo besimtar qė ti japė tė drejtėn
vėllait tė tij, qė tė mos e urrejė atė pėr njė gabim tė
tij apo pėr ndonjė mospajtim si dhe ta kėshillojė atė
nga injoranca, fanatizmi apo nga njė imitim i verbėr i
cili ka pėrēarė dhe po pėrēan umetin (popullin) e
Muhamedit, paqja e Allahut dhe mėshira e Allahut qoftė
mbi tė. Gjithashtu thirrėsi obligohet tė ndjekė atė qė
ka argument mė tė qartė dhe mė tė saktė sepse kjo ėshtė
feja jote, duhet ta kuptosh drejt dhe tė jesh i kėnaqur
me gjykimet e saj si dhe ti kėshillosh tė tjerėt nėse
kėrkojnė diēka nga ti dhe ti frikėsohesh Allahut pėr
ēdo fjalė qė nxjerr nga goja.
E lus Allahun qė ti bashkojė muslimanėt kudo qė janė!
Es selam alejkum ue rrahmetullahi ue berekatuhu!