Njė
shembull i tė jetuarit me Kuranin nga jeta e njė tabiini
Ishte prej tabiinėve tė njohur. Para se tė pranonte Islamin, ishte
mushrik, nga Persia. Nė kohėn e sahabėve kapet rob
lufte nė njėrėn prej betejave nė mes muslimanėve dhe
jobesimtarėve. E pranon Islamin dhe mahnitet pas
Kuranit.
Ai fillon tė rrėfejė pėr jetėn e tij interesante: Unė dhe disa me
tė cilėt isha nė luftė u kapėm nga muxhahidinėt dhe na
trajtuan si robėr lufte. Nuk kaloi shumė kohė dhe ne e
besuam Allahun dhe u orientuam nė mėsimin e Kuranit.
Kjo ishte jeta e selefit nga radhėt e sahabėve dhe tė
atyre qė i pasuan sahabėt. Shtėpitė e tyre ishin plot
Islam dhe Kuran.
Ata qė patėn rastin tė rrinė me ta u ndikuan nga morali i tyre i
lartė, nga shitblerja dhe nga jeta e tyre, e cila
ndėrtohej mbi porositė e Kuranit dhe tė Sunetit tė
Muhamedit alejhi selam. Me fjalėt dhe veprat e tyre ata
ishin thirrės nė rrugėn e Allahut subhanehu ue teala,
prandaj shumė jomuslimanė nuk kalonte kohė e gjatė dhe e
pranonin Islamin.
Tabiini i nderuar vazhdon rrėfimin e tij, pasi foli pėr Islamin e
tij dhe dashurinė e tij pėr Kuranin duke qenė rob lufte.
Ai thotė: Disa prej nesh i paguanin taksė zotėrisė sė
tyre, disa prej nesh u shėrbenim atyre e unė isha njėri
prej tyre. Ēdo natė e lexonim Kuranin nė tėrėsi, e kjo
ishte shumė e vėshtirė pėr ne, pastaj filluam ta lexonim
atė nė tėrėsi ēdo dy net, por edhe kjo ishte shumė e
vėshtirė. Pastaj e mbaronim sė lexuari ēdo tre net, por
edhe kjo ishte e vėshtirė pėr ne, sepse gjatė tėrė ditės
punonim dhe ēdo natė nuk flinim. Njė ditė takuam disa
shokė tė Pejgamberit alejhi selam dhe u ankuam tek ata
pėr pagjumėsinė, pėr pėrfundimin e Kuranit ēdo tre net
dhe pėr shėrbimin qė u bėnim pronarėve tanė. Sahabėt,
Allahu qoftė i kėnaqur me ta, u pėrgjigjėn: Leximin e
Kuranit pėrfundojeni ēdo ditė xhumaje. I morėm
udhėzimet e sahabėve dhe Kuranin e lexonim njė pjesė tė
natės dhe pjesėn tjetėr flinim. Kjo nuk ishte e rėndė.
Pas kėsaj ēėshtja e kėtij tabiini u transferua te njė grua nga fisi
Beni Temin. Ishte zonjė e ndershme dhe besimtare dhe nuk
e obligonte atė me punė tė rėnda. Ai i shėrbente asaj
njė pjese tė ditės dhe pjesėn tjetėr pushonte. Krahas
mėsimit pėrmendsh tė Kuranit mėsonte edhe leximin me
rregullat e Kuranit, shkrimin dhe shkenca tė tjera
islame, qė pas Kuranit gjithnjė ishte shkenca e
hadithit.
Ky tabiin shkoi njė ditė pėr tė falur namazin e xhumasė. Me tė
shkoi edhe pronarja e tij, e cila tha para masės sė
njerėzve: Dėshmoni o ju muslimanė se unė po e liroj
kėtė djalosh duke e dashur shpėrblimin nga Allahu dhe
duke shpresuar nė faljen e Tij. Askush nuk ka tė drejtė
tė sillet me tė ndryshe pėrveēse nė formėn mė tė mirė.
Pastaj e shikoi atė dhe tha: O Allahu im, unė dua ta
ruaj kėtė tė mirė te Ti pėr ditėn kur nuk bėn dobi as
pasuria dhe as fėmijėt.
Kush ėshtė ky burrė kaq i madh, i cili tha pėr veten: E kam mėsuar
shkrimin dhe Kuranin pa e hetuar familja ime dhe
asnjėherė nuk ėshtė vėrejtur nė teshat e mia ngjyra e
pendės? Ky ėshtė Ebu El Alijeh, Rufi bin Mihram,
komentues i Kuranit dhe dijetar i madh nė kohėn e tij.
Ka arritur kohėn e Pejgamberit alejhi selam, e ka
pranuar Islamin nė kohėn e Ebu Bekrit, Allahu qoftė i
kėnaqur me tė, dhe ka dėgjuar hadithe nga njė numėr
sahabėsh, prej tė cilėve ishte: Omeri, Aliu, Ubej bin
Kabi, Ebu Dherri, Ibnu Mesudi, Ibn Abasi, e tė tjerė,
Allahu qoftė i kėnaqur me tė gjithė ata. Kuranin e ka
lexuar nė praninė e Ubej Kabit dhe tė Ibn Abasit, Allahu
qoftė i kėnaqur me ta, kurse para Omerit, Allahu qoftė i
kėnaqur me tė, tri herė. Me gjithė dijen e madhe qė
kishte pėr Kuranin, ai ishte prej personaliteteve mė tė
shquara nė shkencėn e hadithit. Allahu i Madhėrishėm e
ngriti atė nėpėrmjet studimit tė Kuranit dhe tė
hadithit.
Njė ditė hyri tek Ibn Abasi, qė ishte udhėheqės i Basras nė kohėn e
Aliut, Allahu qoftė i kėnaqur me tė. Ibn Abasi e
mirėpriti, e nderoi dhe e uli nė shtratin e tij nė tė
djathtė. Aty ishin disa persona me autoritet nga fisi
kurejsh, qė filluan tė pėshpėritnin nė mes vete duke i
thėnė njėri-tjetrit: A e patė se si Ibn Abasi e uli
kėtė robin mbi shtratin e tij? Ibn Abasi, Allahu qoftė
i kėnaqur me tė dhe babain e tij, i vėrejti pėshpėritjet
dhe iu drejtua atyre duke u thėnė: Dituria krenarit ia
shton krenarinė, i bėn tė vlefshėm nė mesin e njerėzve
dhe i ul robėrit nė shtretėrit e udhėheqėsve.
Vėrtet, Allahu i Madhėrishėm e ngriti Ebu Alijen me Kuran, saqė
thotė Ebu Bekėr bin Ebi Davudi: Pas sahabėve nuk e njeh
askush Kuranin mė mirė sesa Ebu El Alijeh dhe Seid ibn
Xhubejri.
Tani ejani qė sė bashku ti hedhim njė shikim porosive
tė Ebu El Alijes pėr Kuranin:
1-I mėsonte shokėt e vet se si ta mėsonin Kuranin. Ebu
Nuajmi transmeton se Ebu El Alijeh u thoshte: Mėsoni
nga Kurani nga pesė ajete. Kjo ėshtė mė e lehtė pėr ju,
ngase Xhibrili alejhi selam i zbriste nga pesė ajete nga
pesė ajete. Kjo ėshtė metodė edukative e tė mėsuarit.
2-Namazin e vlerėsonte lart, sepse ėshtė shtyllė prej
shtyllave tė Islamit. Ai i vlerėsonte njerėzit pėrmes
namazit. Transmetohet nga ai se ka thėnė: Udhėtoja
gjatė pėr te dikush qė transmetonte hadithe nė mėnyrė qė
tė dėgjoja nga ai. E ndiqja atė nė namaz; nėse e falte
namazin me kohė dhe nuk e vononte atė, dėgjoja nga ai
hadithe dhe mėsoja prej tij. E, nėse nuk i kushtonte
rėndėsi namazit, largohesha dhe nuk mėsoja nga ai ndonjė
hadith dhe thosha: Kur ky nuk i kushton rėndėsi
namazit, ndaj tė tjerave ėshtė shumė mė i pakujdesshėm.
Ska dyshim se namazi ėshtė vlerėsuesi mė i saktė pėr
njerėzit. Sa njerėzve u thuhet tė menēur dhe
inteligjentė, por kur shikon ēėshtjen e tyre, sheh se
ata persona nuk janė tė pranishėm fare nė xhami.
3-Ka porositur shokėt e tij qė ti ndjekin porositė
kuranore dhe tė largohen nga ajo qė i largon nga Kurani
duke thėnė: Mėsojeni Kuranin. Nėse e mėsoni atė, kurrė
nuk do tia ktheni shpinėn. Mos u jepni pas epsheve
sepse ato fusin armiqėsi nė mesin tuaj, punojeni dhe
jetėsojeni atė qė porositėn dhe punuan sahabėt e
Muhamedit alejhi selam.
4-Ua mėsonte shokėve tė tij tė vėrtetat kuranore nė
fushat e ndryshme tė jetės. Transmetohet prej tij se ka
thėnė: Ai qė e beson Allahun e Madhėrishėm, Allahu e
udhėzon atė nė rrugėn e Tij tė drejtė, duke e vėrtetuar
kėtė me ajetin kuranor:
وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ
Dhe kushdo qė beson Allahun, Ai e udhėzon zemrėn e
tij (drejt besimit tė vėrtetė). (Et Tegabun,
11)
Pastaj ka thėnė: Ai qė i mbėshtetet Allahut, Allahu i
mjafton atij, duke e vėrtetuar me ajetin kuranor:
وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُه
Dhe kushdo qė mbėshtetet e vė shpresat tek Allahu,
atėherė Ai do ti mjaftojė atij plotėsisht. (Et
Talak, 3)
Ai thoshte: Kush huazon nga Allahu, Allahu e shpėrblen
atė:
Kush ėshtė ai qė dėshiron tė lėrė tek Allahu njė hua
tė mirė, ashtu qė Ai tė mund tia shumėfishojė atė atij
disa herė? (El Bekare, 245.)
Dhe thoshte: Ai qė kėrkon mbrojtje nga dėnimi i
Allahut, Allahu e mbron atė.
وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعًا
Dhe kapuni qė tė gjithė ju pėr litarin (fenė dhe
Kuranin) e Allahut. (Ali Imran, 103) Ai
gjithashtu thoshte: Ai i cili i lutet Allahut, Allahu i
pėrgjigjet lutjes sė tij, duke e argumentuar me fjalėn
e Allahut:
E kur robėrit e Mi tė pyesin ty pėr Mua, Unė jam
afėr, i pėrgjigjem lutjes kur lutėsi mė lutet. (El
Bekare, 186)
5-Ishte prej dijetarėve tė mėdhenj, luftonte nė rrugėn e
Allahut sa herė qė e kėrkonte nevoja. Ai luftoi kundėr
romakėve nė Sham, sikurse luftoi kundėr persianėve nė
Persi dhe ishte i pari qė e thirri ezanin nė atė vend
pas ēlirimit tė tij.
Njė herė, kur u pėrgatit pėr tė shkuar nė xhihad, filloi
tė ndiejė njė dhimbje tė madhe nė kėmbė, njė dhimbje qė
sa vinte dhe i shtohej. Mė pas i erdhi mjeku, i cili,
pas kontrollit qė i bėri, i tha:
-Ti je goditur nga gangrena.
Ai pyeti: -Ēėshtė gangrena?
Mjeku i tha: -Ėshtė njė sėmundje e cila e paralizon
organin e trupit nė tė cilin gjendet, pastaj kalon nė
pjesėt e tjera derisa ta kaplojė tėrė trupin.
Mjeku i tha se duhet tia priste kėmbėn patjetėr, nė tė
kundėrtėn sėmundja do tė pėrhapej nė tėrė trupin. Ebu El
Alijeh i dha leje, edhe pse e urrente prerjen e kėmbės.
Kur erdhi mjeku qė tia priste kėmbėn me sharrė, i tha:
-A dėshiron tė tė japim njė dozė anestezie, nė mėnyrė qė
tė mos e pėrjetosh fare dhimbjen (gjatė prerjes sė
kėmbės)?
Ebu El Alijeh, Allahu e mėshiroftė, u pėrgjigj:
-Unė kam njė ilaē mė tė mirė sesa ky qė mė propozoni ju.
Mė sillni kėtu njė lexues tė Kuranit, i cili e lexon
bukur Kuranin. Le tė fillojė ai tė lexojė Kuran nė
praninė time e kur tė shihni se mė ėshtė skuqur fytyra,
mė janė zgjeruar sytė dhe shikimi im ėshtė pėrqendruar
nė qiell, atėherė bėni me mua ētė doni.
Vepruan ashtu siē u tha dhe ia prenė kėmbėn. Kur i erdhi
vetėdija, mjeku i tha: -Me sa duket nuk e ke ndier fare
dhimbjen e sharrės dhe tė kėputjes sė kėmbės.
Ebu El Alijeh tha: -Dashuria ndaj Allahut dhe kėnaqėsia
e asaj qė dėgjova nga Kurani mė bėri qė mos tė ndiej
fare dhimbje nga sharra dhe kėputja e kėmbės.
Pastaj e mori kėmbėn e tij nė dorė, e shikoi dhe tha: O
kėmba ime, kur ta takoj Allahun nė Ditėn e Llogarisė dhe
tė mė pyesė se a kam ecur me ty dyzet vite nė haram apo
kam prekur me ty atė qė nuk ėshtė e pėlqyeshme, do ti
pėrgjigjem jo. Do tė jem i sinqertė nė atė qė do tė them
inshallah.
Kėta janė shembuj tė historisė sė umetit islam nga jeta
e tė devotshmėve, shembuj dhe kėshilla tė mjaftueshme
pėr atė qė dėshiron tė marrė mėsim.
Vazhdon
Pėrktheu nga arabishtja: Musli Zymberi
14.3.2008