Desha ta di se a lejohet pėrdorimi i uthullės prej
alkooli, pastaj a lejohen tė hahen ushqimet qė kanė
pėrmbajtje tė uthullės alkoolike.
Pėrgjigjja:
Falėnderimet i takojnė Allahut, paqja dhe bekimet e Tij
qofshin mbi tė Dėrguarin e Tij Muhamed, mbi familjen e
tij, mbi shokėt e tij dhe mbi tė gjithė ata qė ndjekin
rrugėn e tij deri nė Ditėn e Gjykimit.
Fillimisht sa i pėrket pėrdorimit tė
alkoolit nė ushqim, pa dyshim ėshtė e ndaluar dhe nuk
lejohet tė konsumohen ushqimet qė pėrmbajnė sasi alkooli
pa marrė parasysh ēfarė mase. Ndėrsa nė lidhje me
pėrdorimin e uthullės nga alkooli, themi se nė kėtė
pėrgjigje do tė flasim pėr dy gjėra:
1. Pėrdorimi i uthullės me prejardhje alkoolike nė
ushqim.
2. A lejohet qė besimtari ta shndėrrojė vetė alkoolin nė
uthull.
1. Uthulla qė ka prejardhjen nga alkooli ėshtė tjetėr
nga alkooli qė deh. Me njė fjalė duhet bėrė dallim
ndėrmjet alkoolit dhe uthullės e cila ka prejardhjen
prej alkoolit.
Nė librat e fikhut ulematė tanė tė nderuar shumė shtruar
e qartėsojnė kėtė problematikė sikurse Iben Tejmije nė
fetvatė e tij, Ibėn Kajimi nė librin e tij (Ilam mukein),
pastaj Ibėn Humam el Hanefi dhe Ibėn Abidin Hanefi nė
librat e tyre e tė tjerė, tė cilėt bėjnė dallim ndėrmjet
alkoolit dhe uthullės qė ka prejardhjen nga alkooli.
Duhet ditur se arsyeja e ndalimit tė alkoolit ėshtė
dehja dhe derisa lėngu e ka nė vete kėtė veti, atėherė
ajo ėshtė e ndaluar tė konsumohet nė ushqim pa marrė
parasysh formėn e saj. Nė anėn tjetėr, kur alkooli
shndėrrohet nė uthull, atėherė ai e humb vetinė e dehjes
dhe llogaritet e lejuar dhe faktikisht nė gjuhėn e
sheriatit ai mė nuk quhet alkool-Hamėr الخمر (pasi me
kėtė term nė sheriat emėrtohet ēdo lėng qė nė vetvete ka
veti dehėse), por quhet el-Hal الخل
Procesi i shndėrrimi tė alkoolit nė uthull nė arabisht
quhet el istihale, ndėrrim i vetive tė njė lėngu (pra e
ndėrron strukturėn e pėrmbajtjes kimike nė tėrėsi).
Edhe nė kimi alkooli i cili me vonė shndėrrohet nė
uthull nuk ka tė njėjtėn pėrmbajtje, pėr kėtė edhe atij
i ndryshon formula. Prandaj duhet ta kemi parasysh se
uthulla e cila ka origjinėn nga alkooli nuk konsiderohet
e ndaluar (haram) tė pėrdoret nė ushqim pa marrė
parasysh nė ēfarė forme serviret ajo. Nė kėtė ka pajtim
te tė gjithė juristėt islamė.
2. Por ajo qė konsiderohet e ndaluar ėshtė problematika
se a lejohet besimtari ta marrė alkoolin dhe ta
shndėrrojė vetė nė uthull. Do tė thotė p.sh. nėse
posedojmė alkool (kuptohet se ėshtė e ndaluar pėrdorimi
pa marrė parasysh pėr ēfarė), por a lejohet ta marrim
dhe t`ia hapim kapakun dhe ta mbajmė njė kohė ashtu
derisa tė shndėrrohet nė uthull.
Ky proces ėshtė i ndaluar pėr besimtarin dhe ai nuk
lejohet ta bėjė kėtė. Ekzistojnė disa hadithe qė e
vėrtetojnė kėtė ndalesė, sikurse a qė shėnon Imam Ahmedi
nė musnedin e tij (hadith i saktė) se Ebu Talha vjen te
Resulullahu, salallahu alejhi ue selem duke mbajtur pėr
gjoksi njė jetim (fėmijė), i cili kishte trashėguar
alkool nga prindėrit qė i kishin vdekur. Pasi alkooli
ishte ndaluar, Ebu Talha e pyet tė Dėrguarin, lavdėrimi
dhe paqja qofshin mbi tė, se a lejohet t`ia shndėrrojė
alkoolin nė uthull, kėshtu qė ai jetimi tė ketė dobi nga
uthulla. Por Muhamedi salallahu alejhi ue selem ia
ndalojė ta bėjė atė proces. Dhe Ebu Talha aty e derdhi
alkoolin, para Resulullahut salallahu alejhi ue selem.
Pra, Ebu Talha e dinte se uthulla ėshtė e lejuar dhe
kėrkoi nga Muhamedi, salallahu alejhi ue selem qė t`ia
lejojė shndėrrimin e alkoolit nė uthull, qė tė ketė dobi
jetimi, por ai nuk ia lejojė pėr tė mos u bėrė shkas qė
muslimani ta fusė alkoolin nė shtėpi apo ta mbajė atė.
Dhe kjo ndalesė ėshtė nga baza qė quhet “sedu dherai”
(qė njė ēėshtje tė ndalohet pėr arsye tė rrethanave qė
mund tė dėrgojnė nė njė ndalesė (haram) edhe mė tė
madh).
Pėr tė mos u zgjeruar mė shumė themi se qė muslimani ta
marrė alkoolin dhe ta shndėrrojė atė nė uthull ėshtė e
ndaluar dhe nuk lejohet, pasi me kėtė hapet rruga dhe
futja e alkoolit nė shtėpitė e muslimanėve, por nėse
gjen uthull qoftė pėr tė blerė apo nė ushqime e qė ajo
uthull ka origjinėn nga alkooli, atėherė i lejohet ta
pėrdorė dhe nė kėtė nuk ka ndalesė. Dhe ky ėshtė
qėndrimi i ulemave dhe pėe kėtė aludojnė shumė
argumente. Allahu e di mė sė miri!