Sheriati islam i ka dhėnė
rėndėsi tė madhe gruas muslimane, me qėllim qė ta mbrojė
feminitetin e saj, ta bėjė krenare dhe me pozitė tė
rėndėsishme nė shoqėrinė nė tė cilėn jeton. Tė gjitha
kufizimet qė i janė bėrė nė veshjen dhe zbukurimin e saj,
janė me qėllim tė ndėrimit tė saj, ruajtjes sė saj nga
amoraliteti, e cila pėrhapet nga zbuluarja dhe shfaqja e
bukurisė. Prandaj ne themi se kjo qė ka bėrė Islami, nuk
ėshtė kufizim i tė drejtave tė njeriut, por mbrojtje nga
rėnia e saj nė gropėn e nėnēmimit dhe tė pavlerės.
Nė vazhdim do tė flasim
pėr njė lloj tė veshjes qė ėshtė e pėrhapur te disa femra qė
janė tė mbuluara dhe ne, padyshim, kemi respekt dhe mendim
tė mirė pėr to, por dėshirojmė t’ua bėjmė me dije se kjo
formė e veshjes sė tyre nuk ėshtė nė pajtim me veshjen
islame, ashtu si duhet. Pra ėshtė fjala pėr veshjen e
pantallonave dhe dalja me to nė rrugė.
Femrės muslimane, e cila
ėshtė e mbuluar me mbulesė islame, nuk i lejohet tė veshė
pantallona dhe tė dalė me to, pėr shkak se kjo ėshtė ngjasim
me burrat, e Resulullahu (salallahu alejhi ue selem) i ka
mallkuar ato gra qė i pėrgjasojnė burrave, siē transmeton
Buhariu nga Ibėn Abasi, pėrveē nėse kėtė e bėn dhe mbi
pantallona veshin mbulesė tė gjatė, sa i mbulojnė kėmbėt dhe
pantallonat nuk duken, nė kėtė rast themi se lejohet.
Transmeton Ebu Hurejre se
me njėherė profeti (Bekimi dhe paqja qoftė mbi tė!) ishte i
ulur dhe kalon njė grua e hipur nė gomar dhe rrėzohet,
profeti (Bekimi dhe paqja qoftė mbi tė!) e kthen kokėn anash
pėr tė mos shikuar, nėse i zbulohet ndonjė pjesė e trupit,
por ata qė ishin prezent i thanė se ajo kishte veshur nėn
mbulesė sirvale (lloj rrobe si pantallonat), pastaj profeti
bėri dua : “Allahu i mėshiroftė ato femra qė mbajnė sirvale
(nėn mbulesė) nga umeti im.” (Transmeton Bezari)
Kurse, veshja e
pantallonave dhe dalja ashtu pa kushtėzimin tė cilėn e cekėm
pak mė herėt nuk lejohet, pėr shkak se pantollonat tregojnė
(vizatojnė) pjesėt e trupit. Allahu i Lartėsuar thotė: “O ti
Pejgamber, thuaju grave tė tua, bijave tė tua dhe grave tė
besimtarėve le tė vendosin shamitė (mbulojė) e veta mbi
trupin e tyre, sepse kjo ėshtė mė afėr qė ato tė njihen (se
nuk janė rrugaēe) e tė mos ofendohen. Allahu fal gabimet e
kaluara, Ai ėshtė mėshirues.” (Ahzab, 59)
Duhet patur parasysh se
urdhėri pėr mbulesė nuk nėnkuptohet qė ato pjesė tė trupit
vetėm tė mbulohen, pa marrė parasysh nė ēfarė forme dhe kaq,
mirėpo janė disa kushte qė duhet tė plotėsohen gjatė
mbulesės.
Abdullah ibn Umeri
trasmeton se i dėrguari i Allahut, (Paqja dhe bekimi i
Allahut qoftė mbi tė!) ka thėnė: "Nė fund tė umetit tim do
tė ketė njerėz qė hipin mbi disa lloj samarėsh qė ngjajnė si
shtėpi, zbresin prej tyre tek dyert e xhamive. Gratė e tyre
janė tė veshura por, tė zhveshura, kokat e tyre janė si
gungat e deveve tė dobėta. Mallkojini ato sepse ato janė tė
mallkuara.” (Hadithi trasmetohet nga Imam Ahmedi dhe tė
tjerė me zinxhir tė saktė, vėrtetuar nga dijetari Ahmed
Shakir -Allahu e mėshiroftė!-)
Nga ky hadith nėnkuptojmė
se njė nga ndryshimet ndėrmjet muslimanėve tė hershėm dhe
atyre qė do tė vijnė mė vonė ėshtė edhe nė formėn e veshjes
sė femrave muslimane, pėr shkak se hadithi ėshtė i qartė, se
ėshtė fjala pėr muslimanet. Prandaj edhe profeti shumė qartė
e pėrshkroi veshjen e tyre “tė veshura, por tė zhveshura”,
pra tė veshura me rrobe, por nė realitet ato rrobe nuk
plotėsojnė kushtet e veshjes, prandaj i quajti tė zhveshura.
Ēdo veshje qė pėr muslimanen nuk i plotėson kushtet e
mbulesės, ajo hyn nė domethėnien e hadithit tė
lartpėrmendur. Prandaj, rrobet qė janė tė shkurtėra, apo tė
tejdukshme, apo tė ngushta si pantollonat dhe tregojnė
formėn e trupit, hyjnė nė domethėnien e “e veshur, por e
zhveshur”.
Nė vazhdim do tė cekim
edhe kushtet themelore tė mbulesės.
1. Veshja (hixhabi) tė
mbulojė tė gjithė trupin (pėr fytyrėn dhe duart dijetarėt
janė nė mosmarrveshje).
2. Tė mos jetė mbulesa
tėrheqėse pėr meshkujt, sepse Allahu e ka bėrė mbulesėn
mbulim tė bukurive, e jo zbulim tė tyre. Ai thotė:
“Mos e shfaqni bukurinė
tuaj siē shfaqej nė injorancėn e herėshme!” (Ahzab, 33)
3. Tė mos jetė mbulesa e
tejdukshme, ngase nuk mundesh tė mbulohesh me njė send i
cili ėshtė i tejdukshėm, e nėse vepron kėshtu ajo bėhet e
mbuluar me emėr, ndėrsa nė realitet ėshtė e zbuluar.
Pejgamberi (alejhi selam)
thotė:
“Nė fundin e ummetit tim
do tė ketė gra tė mbuluara, por tė zbuluara. Kokat e tyre do
t’i kenė sikur gėrbat e deveve. Mallkojini ato, sepse ato do
tė jenė tė mallkuara. Ato nuk do tė hyjnė nė Xhenet, e as qė
do ta ndiejnė erėn e tij, kurse era e tij ndihet aq larg.”
Pra, ky ėshtė argumenti
se veshja e njė rrobe tė tejdukshme konsiderohet si mėkat i
madh.
4. Mbulesa duhet tė jetė
e gjėrė, sepse qėllimi i saj ėshtė pengimi i fitnes dhe
fshehja e formės sė trupit.
Usame ibn Zejdi thotė:
“Pejgamberi (alejhis
selam) mė dhuroi njė manto koptijane, tė cilėn ia kishte
dhuruar Dihjetul Kelbiu, kurse unė ia dhashė gruas time qė
ta veshė. Njė ditė Pejgamberi (alejhis selam) mė tha: ‘Pėrse
nuk e vesh manton koptijane?’ I thashė: ‘E veshi gruaja
ime.’ Ai tha: ‘Urdhėroje qė tė veshė diēka nėn tė, se kam
frikė mos po ia pėrshkruan formėn e eshtrave tė saj.”
5. Tė mos jetė mbulesa e
parfumosur. Pejgamberi (alejhis selam) thotė:
“Ajo grua, e cila
parfumoset dhe kalon pranė burrave qė ta nuhatin erėn e saj,
ajo ėshtė lavire.”
6. Tė mos i pėrngjajė
veshjes sė burrave. Pejgamberi (alejhis selam) thotė:
“Nuk ėshtė prej nesh (nuk
ėshtė muslimane) gruaja qė u pėrngjan burrave, dhe burri qė
u pėrngjan grave.”
Transmetohet nga ebu
Hurejre se ka thėnė: “Pejgamberi (alejhis selam) e ka
mallkuar atė burrė qė vesh veshjen e grave dhe atė grua qė
vesh veshjen e burrave.”
Pejgamberi (alejhis selam)
thotė:
“Tre lloj njerėzish nuk
do tė hyjnė nė Xhenet, e as qė do t’i shikojė Allahu nė
Ditėn e Kiametit: Ai qė nuk i respekton prindėrit, gruaja qė
i pėrngjan burrit dhe ai qė pėrhap atė qė ndodh gjatė
marrėdhėnieve seksuale.”
7. Tė mos i pėrngjajė
veshjes sė mosbesimtarėve. Pejgamberi (alejhis selam) thotė:
“Ai qė i pėrngjan njė
populli, ėshtė prej tyre.”
Transmetohet nga Abdullah
ibn Amri, i cili ka thėnė: “Pejgamberi (alejhis selam) pa
tek unė dy rrobe tė verdha dhe tha: ‘Kėto janė tesha tė
jobesimtarėve, mos i vish!’”
8. Tė mos ketė pėr qėllim
me kėtė veshje afirmim nė popull. Pejgamberi (alejhis selam)
thotė:
“Kush vesh veshje
afirmimi nė dunja, Allahu e mposhtė nė Ditėn e Kiametit, e
pastaj e shtie nė zjarrin e Xhehenemit.”
Nė kėtė hyn ēdo veshje qė
tė dallon prej tė tjerėve, pa marrė parasysh a ėshtė veshje
e shtrenjtė, tė cilėn e veshė pėr t’u lavdėruar me pasuri,
ose veshjen e leckosur dhe tė papastėr, duke pasur pėr
qėllim demonstrimin e asketizmit.
Prandaj me kėtė rast i
kėshillojmė ato vajza qė kanė vėnė mbulesen t’i kenė
parasysh kėto kushte dhe tė vishen ashtu, qė ta ēojnė
urdhėrin e Allahut nė vend si duhet dhe tė largohen veshjeve
qė ndoshta mbulojnė trupin, mirėpo nuk e mbulojnė ashtu siē
ėshtė kėrkuar nga ato.
Pėrgatiti: Alaudin Abazi |