(Një njeri kishte një dele të majme e cila nuk donte të ushqehej  përveç me jonxhë të njomë e të gjelbërt, mirëpo zotëriu i saj nuk kishtë përveç tagjisë së tharë, prandaj vendosi që t’i bëjë deles një hile. I veshi një palë syza të gjelbërta dhe tagjia e tharë i dukej e gjelbërt dhe mendonte delja se ishtë jonxhë e njomë, kështu që filloi të ushqehet me të.) Kjo ishte një barcaletë që na e tregonin derisa ishim të vegjël. Nuk kam menduar se do të ishte nevoja për rrëfimin e saj në ndonjë shkrim serioz. Pasi që meditova rreth gjendjes tonë aktuale vërejta se ne ndonjëherë veshim këto syza me një dallim që ne i veshim ato në mendjet dhe mendimet tona. Shumë herë gjërat përreth nesh i shikojmë nëpërmjet një thjerrzeje të vogël dhe mundohemi ta ngjallim çdo gjë brenda saj. Këto syza nëpërmjet të cilave i shohim gjërat mund të jenë diapazoni ynë i diturive dhe përvoja jonë e kufizuar. Mund të jetë ndonjë shkollë me thirrje dhe mendime të veçanta, ose shoqëria jonë në të cilën u rritëm dhe jetojmë, e kjo shoqëri ka veçoritë dhe natyrën e saj që e dallon prej tjerave. Shikimi nëpërmjet syzave te kufizuara ngurtëson mendimin, shton hapësirën e gjykimeve vetjake në dëm te gjykimeve objektive të cilat përmbajnë kushtet më të rrëndësishme të mendimit të shëndoshë. Tërë kjo do të thotë se ne në shumë rraste do të marrim qëndrime të gabuara e që filli i gabimit do të jetë në mosaftësinë e të menduarit apo studimit të thellë, gabime të cilat do të jenë më shume se relativiteti njeri. Prej shembujve që argumentojnë këtë:

1- Në teori shumëherë i përfshijmë shumëanshmërinë apo sferat dhe lëmitë e ndryshme dhe besojmë se kjo është kërkesë e kohës madje edhe domosdoshmëri. Flasim rreth kësaj gjëje, thërrasim në të, mirëpo kur kalojmë në praktikë, ato lëmi që pajtohen me ëndjet tona u japim rrëndësi të madhe ose me fjalë tjera ato lëmi që i kaplon thjerrza ynë, kurse tjerat i nënvlerësojmë. Kjo lë gjurmë në qëndrimet tona. Pranimi ose refuzimi i sferave ndoshta pikënisjen e ka në bazë të ndikimit të tyre dhe ndikimit të sferave që pajtohen me shikimin tonë.

2- Kur i vlerësojmë qëndrimet e tjerëve apo mundin, veprimtarinë dhe produksionin e tyre, këtë e bejmë nëpërmjet thjerrzës tonë zvogëluese. Ne, për shembull, kur kemi një mendim i cili na mbisundon, tepër na pëlqen ai i cili pajtohet me ne në këtë gjë dhe nënvlerësojmë atë që na kundërshton. A nuk është realitet fakti që disa të rinjë të udhëzuar pranojnë ose refuzojnë dijetarët në bazë të mendimeve të tyre rreth çështjeve të caktuara për të cilat mendojnë se kanë përparësi? Ata që kanë mendime të njejta në çështje të caktuara ata kanë pozitë dhe famë, e ata që kanë mendim të kundërt ata janë njerëz që nuk kuptojnë... etj.

3- Kur mëtojmë problemet e ummetit ose probleme të individëve, ndodh që t’i shikojmë nëpërmjet syzave tona, qoftë edhe për vlerësimin e rëndësisë apo rrezikut të tyre. Në rraste të këtilla zhvleftësojmë disa probleme dhe dukuri e në anën tjetër e teprojmë dhe hiperbolizojmë çështjen e disa problemeve tjera. Ashtu sikur shikojmë nëpërmejt tyre kur marim barin për këto probleme dhe bari që ua shërbejmë njerëzve bie nën ndikimin e shikimit tonë. Shembull më i qartë për këtë është ajo që ua ofrojmë njerëzvë sikur zgjidhjet e problemeve edukative. Shumë prej këtyre zgjidhjeve tona janë joaktuale sepse ato burojnë nga shikimi ynë i gjërave dhe aktualiteti që kemi ne. Njeriu serioz dhe i matur është ai që mendon në edukimin e gjeneratave të reja dhe ofron shërbim të dukshëm për ummetin, mbush një zbrazëtirë të rëndësishme, mirëpo kur shfaq gjykimet e tij për atë që derdh mundin e tij për të mirën e ummetit, që nuk e përfshinë rrethi brenda të cilit lëvizë ai, atëherë themi se gjykimi shfaqet në bazë të thjerrzës së tij, e sheh se ai që mundohet të mbrojë aspektet e të mirës te njerëzit dhe skalitjen e tyre tek ata, dhe ai që mundohet të mbrojë njerëzit nga ndikimet dhe lajthitjet