Vėrtet, miqėsia
dhe armiqėsia janė shtylla (pjesė pėrbėrse) tė akides dhe
kusht prej kushteve tė besimit, ēėshtje kjo qė shumė prej
njerėzve e kanė lėnė pas dore.
Kuptimi i
miqėsisė (el uela) do tė thotė: dashuria ndaj Allahut, tė
Dėrguarit tė Tij, sahabėve, besimtarėve dhe tė ndihmuarit e
tyre.
Armiqėsia (el bera) do tė thotė: urrejtje ndaj atij qė e
kundėrshton Allahun, tė Dėrguarin e Tij, sahabėt,
besimtarėt. Urrejtje kjo, ndaj jobesimtarėve, politeistėve,
munafikėve, bidatēinjėve dhe atyre qė i thyejnė dispozitat e
sheriatit (fusak).
Ēdo besimtarė i
ndershėm, i cili i kryen obligimet dhe ndalohet nga ndalesat
e sheriatit, obligohemi ta duam, ta miqėsojmė dhe ta
ndihmojmė atė. Kush ėshtė kundėr kėsaj duhet tė afrohemi tek
Allahu i Lartėsuar me urrejtje, armiqėsi, tė luftojmė me
zemėr ose me gjuhė, sipas mundėsive qė posedojmė. Allahu i
Lartėsuar thotė: “Besimtarėt dhe besimtaret janė
miq pėr njėri tjetrin.” (Teube,71)
Miqėsia dhe
armiqėsia ėshtė lidhja mė e fortė e imanit. Kjo gjithashtu,
ėshtė prej veprave tė zemrės qė shprehen me gjuhė dhe
gjymtyrė. Pejgamberi (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi
tė!) thotė nė hadithin e saktė, tė cilin e transmeton Ebu
Daudi : “Kush do dikė pėr Allahun dhe e urren pėr
Allahun, i ka dhėnė pėr Allahun dhe e ka ndaluar pėr
Allahun, vetėm se e ka plotėsuar besimin.”
Pozita miqėsisė
dhe armiqėsisė nė sheriat ėshtė pjesė e akides dhe nga kjo
mund tė nxjerrim se ajo ėshtė:
1.
Pjesė e
kuptimit te shehadetit fjala “la ilahe” (nuk ka tė adhuruar)
shkėputur nga “La ilahe il Allah” (Nuk ka tė adhuruar
tjetrėr me tė drejtė pėrveē Allahut) ka kuptimin se duhet tė
distancohemi nga ēdo gjė tjetėr pėrveē Allahut.
2.
Kusht i
Imanit, siē thotė Allahu i Lartėsuar: “ I sheh shumė prej
tyre qė i miqėsojnė ata qė mohuan. E keq ėshtė ajo qė i
pėrgatitėn vetes sė tyre, pasi Allahu ėshtė hidhėruar kundėr
tyre dhe ata pėrjetė janė nė dėnim tė pėrjetshėm. Sikur tė
ishin ata qė besojnė Allahun, Pejgamberin dhe atė qė i
zbriti atij, nuk do t`i zinin pėr miq ata ( idhuhjtarėt ),
mirėpo shumica prej tyre janė mėkatarė (fasika).”
(Maide, 80-81)
3.
Kjo
akide ėshtė lidhja mė e fortė e imanit siē transmeton Ahmedi
nė “Musnedin” e tij nga Bera ibn Azib (Allahu qoftė i
kėnaqur me tė!) se ka thėnė qė Pejgamberi (Paqja dhe bekimi
i Allahut qofshin mbi tė!) ka thėnė se lidhja mė e fortė e
imanit ėshtė dashuria pėr Allahun dhe urrejtja pėr hirė tė
Allahut.
Dijetari Sulejman
ibn Abdullah ibn Muhmadet ibn Abduluehab (Allahu e
mėshiroftė!) thotė: “A plotėsohet kjo fe ose a mėsohet
dituria pėr xhihadin apo dituria e tė urdhėruarit nė tė mirė
dhe tė ndaluarit nga e keqja, pėrveē se me dashuri pėr
Allahun dhe urrejtje dhe armiqėsi pėr Allahun. Po tė ishin
njerėzit tė pėlqimit pėr njė rrugė, tė dashur e jo tė
urrejtur dhe tė armiqėsuar, nuk do tė kishte dallime nė mes
tė vėrtetės dhe tė kotės, e as nė mes tė besimtarėve dhe
jobesimtarėve, si dhe nė mes tė miqve tė Allahut dhe miqve
tė shejtanit.”
4.
Ėshtė
shkak tė shijosh ėmbėlsinė e imanit dhe kėnaqėsinė e
bindjes, siē ka thėnė Pejgamberi (Paqja dhe bekimi i Allahut
qofshin mbi tė!): “Ai i cili i ka tri cilėsi, e ka shijuar
ėmbėlsinė e besimit: tė jetė Allahu dhe i Dėrguari i Tij mė
tė dashur se ēdo gjė tjetėr; tė dojė dikė vetėm pėr hirė tė
Allahut dhe tė urrejė tė kthehet nė mosbesim, pasi qė e ka
shpėtuar Allahu, siē e urren tė hidhet nė zjarr.”(Buhariu &
Muslimi)
5.
Kjo
ėshtė lidhje mbi tė cilėn ngrihen themelet e shoqėrisė sė
muslimanit. “ Vėrtetė tė gjithė besimtarėt janė
vėllezėr.”
(Huxhurat, 10)
6.
Kush e
arrin apo realizon kėtė, arrin miqėsinė e Allahut, siē
transmetohet nga Ibni Abazi (Allahu qoftė i kėnaqur me tė!):
“Kush e do dikė pėr hirė tė Allahut dhe e urren pėr hirė tė
Allahut apo e miqėson dikė, ose e armiqėson pėr hirė tė
Allahut, vėrtetė me kėtė e arrin miqėsinė e Allahut.”
7.
Mos
realizimi i kėsaj ka mundėsinė e rėnies nė mosbesim. Allahu
i Lartėsuar thotė: “...dhe kush i miqėson ata dikush nga
ju, vėrtetė ai ėshtė prej tyre.”(Maide, 51)
8.
Pasiqė
kjo ėshtė pėrmendur shumė herė nė Kuran dhe sunet aludon pėr
rėndėsinė e saj. Dijetari Hamed ibn Atik (Allahu e
mėshiroftė!) thotė: “Dije se Allahu i Lartėsuar e ka bėrė
obligim urrejtjen e jobesimtarėve dhe idhujtarėve dhe e ka
ndaluar miqėsinė me ta nė mėnyrė rigoroze.”
Dijetari islam
Ibn Tejmije thotė: “Realizimi i shehadetit do tė thotė qė
mos tė duash ose urresh vetėm pėr hirė tė Allahut dhe tė mos
miqėsosh ose armiqėsosh dikė vetėm pėr hirė tė Allahut, si
dhe ta duash atė qė e do Allahu dhe ta urresh atė qė e urren
Allahu.”
Ja disa prej
formave tė miqėsisė sė jobesimtarėve:
1.
Pėrngjasimi me ta nė veshje.
2.
Qėndrimi
nė vendin e tyre dhe mosemigrimi nė vendet islame, pėr shkak
ruajtjes sė fesė.
3.
Udhėtimi
nė vendet e tyre, pėr qėllim argėtimi.
4.
Marrja e
tyre pėr kėshilltarė.
5.
Emėrtimi
me emrat e tyre.
6.
Marrja
pjesė nė festat e tyre ose ndihmesa dhe pėrurimi i tyre.
7.
Lavdėrimi i civilizimit tė tyre dhe pėlqimi i moralit tė
tyre, pa e shikuar bazėn e besimit tė tyre.
8.
Tė
kėrkuarit falje dhe mėshirė pėr ta.
Muslimani
duhet tė ketė kujdes nga bidatēinjtė dhe pasuesit e epshit,
me tė cilėt ėshtė mbushur toka dhe le t’u largohet epsheve
dhe dyshimeve tė jobesimtarėve. Le tė kapet pėr litarin e
fortė tė Allahut dhe sunetin e tė Dėrguarit tė Tij fisnik.
Le tė jetė syhapur nė dallimin nė mes tė raportit tė mirė
tek jobesimtarėt qė janė tė mbrojtur nga shteti Islam dhe
mes urrejtjes ndaj tyre. Tė mos i afirmojmė simbolet e tyre.
Tė kemi sjellje tė mirė ndaj tyre, p.sh: butėsia me tė
dobėtit e tyre, ushqimi i tė uriturve, veshja e tė
zhveshurve, tė jemi fjalėbutė dhe tė mėshirshėm jo pėr shkak
frikės dhe nėnshtrimit, si dhe duke bėrė dua pėr udhėzimin e
tyre.
Duhet patur
parasysh se kėta kanė pėrgėnjeshtruar Pejgamberin tonė
(Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė!).
O Zot! Na e
bė tė mundur qė tė punojmė me Librin Tėnd dhe sunetin e tė
Dėrguarit Tėnd (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė!)
si dhe tė ecim nė bazė tė kėtyre udhėzimeve! Tė duam Ty o
Zot dhe tė Dėrguarin Tėnd dhe besimtarėt dhe urrejmė
jobesimtarėt dhe idhujtarėt dhe armiqėsohemi ndaj tyre.”
Abdulmelik el Kasim
Pėrktheu: Bashkim Bajrami
|