“O ju qė besuat, vėrtet njė shumicė e parisė fetare e ēifutėve dhe e tė krishterėve, nė mėnyrė tė paligjshme, e hanė pasurinė e njerėzve dhe pengojnė tė tjerėt nga rruga e Allahut. Ata tė cilėt e ruajnė arin e argjendin e nuk e japin pėr rrugėn e Allahut, lajmėroji pėr njė dėnim tė dhimbshėm.

Atė ditė kur ajo (pasuri e deponuar) fėrgohet nė prushin e xhehenemit, e me tė (ashtu zharavė) lyhen ballėt, anėt dhe shpinat e tyre. (do t'u thuhet): 'Kjo ėshtė ajo qė e depozituat pėr veten tuaj, pra shijoni atė qė e depozitonit!'"

“Ahbarėt” tė cilėt janė pėrmendur nė kėtė ajet dhe nė ajetet e tjera, janė dijetarėt e ēifutėve, ndėrsa “Ruhban” janė adhuruesit e krishterė.

Sufjan b. Unejne ka thėnė: "Kush prishet  prej dijetarėve tanė ka ngjashmėri me ēifutėt, ndėrsa kush prishet prej adhuruesve tė kėtij umeti, kanė ngjashmėri me tė krishterėt.

Siē ka thėnė i dėrguari i Allahut nė hadithin e tij tė vėrtetė: “Do tė shkoni pas traditave tė atyre qė kanė qenė para jush hap pas hapi." I thanė: "Ēifutėt dhe tė krishterėt?" Tha: "E kush atėherė?”.

Ajo qė ėshtė me rėndėsi nė kėtė ajet ėshtė fakti se Allahu na tėrheq vėrejtjen qė t'u pėrngjasojmė fjalėve dhe punėve tė tyre. Pėr kėtė Allahu ka thėnė: "O ju qė besuat, vėrtet njė shumicė e parisė fetare e ēifutėve dhe e tė krishterėve, nė mėnyrė tė paligjshme, e hanė pasurinė e njerėzve dhe pengojnė tė tjerėt nga rruga e Allahut." Ata e hanė dynjanė nė emėr tė fesė, nė emėr tė pozitės sė tyre tek njerėzit. Po ashtu pengojnė nga rruga e Allahut. Me ngrėnien e pasurisė sė tyre i pengojnė njerėzit nė pasimin e sė vėrtetės dhe para tyre qė nuk dinė paraqiten se ata janė tė cilėt i thėrrasin dhe i udhėzojnė njerėzit nė rrugėn e drejtė. 

Fjala mė e afėrt dhe mė e vėrtetė rreth komentimit tė fjalės sė Allahut: "Ata tė cilėt e ruajnė arin e argjendin..."  ėshtė pėr qėllim ruajtja e argjendit dhe arit dhe mosdhėnia e zekatit tė tyre. Ibnu Kethiri, nė komentimin e kėtij ajeti, thotė se me fjalėn “jeknizun” (e ruajnė) ėshtė pėr qėllim pasuria e cila nuk jepet prej saj zeqati. Tė kėtij mendimi kanė qenė Ibnu Umeri, Umer b. Hatabi, Ebu Hurejre, Xhabiri, Ikreme dhe tė tjerėt.

Rreth kėtij ajeti ka edhe fjalė dhe komentime tė tjera. Prej komentimeve ėshtė edhe  se ky ajet ėshtė i deroguar me ajetin: “Merr prej pasurisė sė tyre (tė atyre qė pranuan gabimin) lėmoshė qė t'i pastrosh me tė dhe t'u shtosh (tė mirat) dhe njėkohėsisht lutu pėr ta, se lutja jote ėshtė qetėsim pėr ta. Allahu dėgjon dhe sheh.” Teube 103.

Ibnu Haxheri ka thėnė nė librin e tij "Fet’hul Bari": "Ka thėnė Ibnu Abdul Berri, kanė ardhur transmetime nga Ebu Dherri se ai ka thėnė se ēdo pasuri e cila ruhet jashtė nevojave familjare hyn nė ajetin: 'Ata tė cilėt e ruajnė arin e argjendin... '. Nė kėtė ėshtė njė kėrcėnim pėr ata qė e deponojnė pasurinė jashtė nevojave tė tyre tė domosdoshme".

Mirėpo tė gjithė shokėt e tė dėrguarit  dhe ata qė kanė ardhur pas tyre prej dijetarėve, e kanė kundėrshtuar kėtė mendim tė Ebu Dherrit dhe kanė thėnė se ajeti ka pėr qėllim ata qė nuk e japin zeqatin nga pasuria e tyre.

Disa dijetarė kanė thėnė se ky ajet ėshtė i veēantė vetėm pėr ithtarėt e librit (ēifutėt dhe tė krishterėt) ku Allahu ka bashkuar kėtė me fjalėt: "O ju qė besuat, vėrtet njė shumicė e parisė fetare e ēifutėve dhe e tė krishterėve...". Gjithashtu hadithet tė vėrteta kanė ardhur nė kėrcėnimin e atyre tė cilėt e ruajnė arin dhe argjendin dhe nuk e japin zeqatin e tyre. I dėrguari i Allahut thotė: “Nuk ka  ndonjė qė posedon ar apo argjend dhe nuk e jep zeqatin e tyre, Ditėn e Gjykimit i vendoset atij njė pllakė me tė cilėn do tė digjet nė zjarr tė xhehenemit. Me tė do t'i digjen brinjėt e tij, fytyra dhe shpina e tij. Ēdoherė qė ftohet i kthehet prapė. Kjo nė ditėn kur do tė jetė sa pesėdhjetė mijė vjet, gjersa tė gjykohet mes  robėrve tė Tij dhe ta shohin rrugėn e tyre nė xhenet apo nė xhehenem. Ndonjė qė posedon deve dhe nuk e jep zeqatin e tyre, nė Ditėn e Gjykimit do tė shtrihet nė njė shtrat dhe pranė tij do tė kalojnė  deve qė do t'i mėshojnė  me kėmbėt e tyre dhe do ta kafshojnė me gojėt e tyre. Ēdoherė qė kalon e fundit nga ai kthehet e para. Nė ditėn kur do tė jetė sa pesėdhjetė mijė vjet, gjersa tė gjykojė Allahu mes robėrve. Dhe e sheh rrugėn e tij nė xhenet apo nė xhehenem. Ai qė posedon lopė apo dele dhe nuk e jep zeqatin e atyre, nė Ditėn e Gjykimit do tė shtrihet nė njė shtrat ku nuk do tė kalojė kafshė me  brirė apo pa brirė e as ndonjė me veshė tė shpuar, pa e gjuajtur me brirėt e tyre e pa e shkelur me thundrat e tyre. Ēdoherė qė kalon i fundit nga ai kthehet i pari. Nė ditėn kur do tė jetė njė ditė sa pesėdhjetė mijė vjet, gjersa tė gjykojė Allahu mes robėrve dhe ta shohė rrugėn e tij nė xhenet apo nė xhehenem." Transmeton Muslimi.

Kėto ajete, sė pari, tregojnė gjendjen e shumicės prej dijetarėve tė krishterė dhe ēifutė, pastaj tregojnė se si ata e ruajnė pasurinė, arin dhe argjendin, dhe nuk e shpenzojnė nė rrugėn e Allahut. Pastaj tregon pėr dėnimin e tyre nė Ditėn e Gjykimit. Allahu thotė: "Atė ditė kur ajo (pasuri e deponuar) fėrgohet nė prushin e xhehenemit, e me tė (ashtu zharavė) lyhen ballėt, anėt dhe shpinat e tyre. (do t'u thuhet): 'Kjo ėshtė ajo qė e depozituat pėr veten tuaj, pra shijoni atė qė e depozitonit!'".

 Pėrgatiti: Shaban Murati

08.04.2007